Gemeenten onder toezicht om jeugdzorg
In elf regio's is het onduidelijk of het voor 1 november lukt goede afspraken te maken met jeugdzorginstellingen. Teeven en Van Rijn gaan deze regio's doorlichten. Zo nodig volgen ,,bestuurlijke stappen''. Dat gebeurt dan na overleg met de betreffende gemeenten.
Veel gemeenten lijken onvoldoende voorbereid op de nieuwe taken voor de jeugdzorg die ze vanaf 1 januari krijgen. Het kabinet gaat deze gemeenten nader onder de loep nemen. Werpt dat onvoldoende vruchten af , dan kunnen deze gemeenten onder curatele komen van het Rijk.
Elf regio's lopen achter
Dat blijkt uit een brief die de staatssecretarissen Martin van Rijn (VWS) en Fred Teeven (Veiligheid en Justitie) donderdag naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. De gemeenten worden vanaf volgend jaar verantwoordelijk voor de jeugdzorg. De twee bewindslieden maken zich zorgen over een kwart van de jeugdzorgregio's. In die elf regio's is het onduidelijk of het voor 1 november lukt goede afspraken te maken met jeugdzorginstellingen. Teeven en Van Rijn gaan deze regio's doorlichten. Zo nodig volgen ,,bestuurlijke stappen''. Dat gebeurt dan na overleg met de betreffende gemeenten.
Driekwart van gemeenten op koers
Van Rijn noemt de urgentie groot. ,,In de komende maanden moet de enorme inzet die gemeenten, zorgaanbieders en andere betrokkenen de afgelopen periode hebben getoond, worden verzilverd in getekende contracten. Zodat zwart op wit wordt geregeld dat er hulp, zorg en ondersteuning is voor de kinderen en gezinnen die vanaf 1 januari bij de gemeente aankloppen. Driekwart van de gemeenten zit op koers. Maar in dit stadium wachten we natuurlijk niets af.''
Bestuurlijke aanwijzing
Als de doorlichting daar aanleiding toe geeft, zullen Van Rijn en Teeven na bestuurlijk overleg met de betreffende gemeenten vaststellen welke vervolgstappen noodzakelijk zijn om de continuïteit van zorg voor kinderen te borgen. ,,Dit kan dan worden aangemerkt als een stap op de escalatieladder naar een bestuurlijke aanwijzing'', aldus het ministerie.
Of het neerleggen van de jeugdzorg bij de gemeenten een juiste keuze is geweest kan ik dus niet beoordelen.
Wel vermoed ik dat indertijd een deel van alle Nederlandse gemeenten de jeugdzorg (en andere) naar zich toe wilden trekken omdat zij van mening zijn, dat zij dichter bij de zorgvragende bevolking zitten. Bovendien kan het gemeentebestuur en in dit geval de verantwoordelijk wethouder democratisch gecontroleerd worden. Dat de ambtenaren het echte werk moeten doen hoeft geen uitleg. Ook niet, dat elk college goede ambtenaren moet zien te werven en bij niet functioneren ook weer tijdig ontslaan.
Hier kan ik ook een vergelijking maken met het verloop in de afgelopen decennia van mijn vakgebied: rampenbestrijding/crisisbeheersing. Vanaf 1980 (!) een moeras van ontwikkelingen waaraan niet de gemeenten een belangrijk voordeel hebben ontleend maar wel vele (amateur) adviseurs. Vaak heb ik bij collega-ambtenaren van Binnenlandse Zaken er op aangedrongen om eens een voorstel te doen om de minister bestuurlijke aanwijzingen te laten geven. De gemeenten wilden het toen (vanaf de 70-er jaren) ook naar zich toetrekken.
Dat is nooit gebeurd, behalve dat er rapporten van de Inspectie verschenen. Ook geen invloed natuurlijk. Ten einde raad is de politie genationaliseerd, de brandweer geregionaliseerd en vermoedelijk binnen enkele jaren ook genationaliseerd. De GGD moet nu samengaan met de GHOR terwijl juist de GGD het accent zal willen leggen op de zorgverlening in Nederland. Allemaal onderwerpen waarvoor de gemeenten verantwoordelijk waren of nog zijn. Is jeugdzorg straks niet eenzelfde lot beschoren? Trekken de gemeenten het wel? Zullen ze zich echt iets aantrekken van een eventuele bestuurlijke aanwijzing? Kijk naar de opvang van illegale asielzoekers. En maar praten met de gemeenten die toch zorgen voor opvang.
Als straks mijn kleinkinderen niet de juiste zorg kunnen krijgen omdat de gemeente er (nog?) geen raad mee weet, wat kan ik dan als kiezer/inwoner van Nederland nog doen.