Utrecht houdt keukentafelgesprekken ook telefonisch

De gemeente Utrecht houdt geen keukentafelgesprekken om de indicatie voor huishoudelijke hulp per 23 maart 2015 te bepalen, maar handelt deze telefonisch af. De Utrechtse Klientenraad ontving klachten en is kritisch op de uiterste consequentie en de gehanteerde communicatietechniek. 'Niet thuis, geen zorg.'

Consequenties
In de brief die cliënten in september ontvingen van het Team Wmo van de gemeente Utrecht staat dat mensen verplicht zijn mee te werken en wanneer zij niet thuis zijn op de afgesproken datum en tijd dit consequenties heeft voor de indicatie huishoudelijke hulp. ‘Niet thuis, geen zorg. Zo vatten mensen in de bijstand de tekst in de brief op’, zegt Joop de Ram van de Klientenraad die hierover op dinsdag al een tweet de wereld instuurde. 'Zoals consequenties voor uw uitkering betekent dat de uitkering wordt verlaagd.'

Nieuwe regels onvermeld
De brief spreekt over nieuwe regels, maar vertelt niet over wat deze precies zijn, constateert De Ram. ‘Die informatie brengt de gemeente ook niet naar buiten en kun je eigenljik alleen met een Wob boven water halen. Je blijkt alleen recht te hebben op meer thuiszorg als je terminaal ziek bent of copd hebt. Verder is het Utrechtse beleid dat de zorg wordt gehalveerd. Dat staat trouwens ook niet in de brief.’

Telefonische afhandeling
Hij beschrijft het geval van mevrouw B. die na een aankondigende brief op 3 september de tweede brief op 23 september kreeg. Tussen 9.00 en 14.00 uur was een huisbezoek ingepland waarin zou worden uitgelegd wat er verandert, wat dit betekent, welke taken huishoudelijke hulp zou krijgen en of er ook andere opties zijn voor de wegvallende hulp. ‘Een week van tevoren wordt ze gebeld dat haar geval ook telefonisch is af te handelen en ze daar later voor terugbellen. De cliënt wacht en ze bellen later inderdaad en op basis daarvan wordt de indicatie voor thuiszorg bepaald.'

Ambtenaren gaan eigen weg
De Ram heeft namens de Klientenraad zijn beklag gedaan over de brief. 'Bij de laatste vergadering van de Klientenraad zijn veel klachten binnengekomen over het team Wmo', vertelt hij. De Ram vraagt zich af waarom de tekst niet eerst met hen is doorgenomen. ‘We werken ook samen met het college, maar sommige ambtenaren gaan hun eigen weg.’ Volgens De Ram komt het erop neer dat als je niet reageert of de brief mist, je per 23 maart 2015 geen zorg meer ontvangt. ‘Wat steekt is dat het tijdens de behandeling in de Tweede Kamer of in de raad gaat over de keukentafel, maar dat dit gesprek in de praktijk dus telefonisch wordt afgehandeld.’

Niet meteen dreigen
Natuurlijk begrijpt hij dat de gemeente de wettelijke verplichting met een minimum aan mankracht probeert uit te voeren. ‘Maar noem het dan geen keukentafelgesprek.’ De Klientenraad heeft vooral kritiek op de uiterste consequentie en op de gehanteerde communicatietechniek. ‘Moet je zo omgaan met mensen met huishoudelijk hulp? Mensen kunnen zo’n brief laten lopen. Dat kunnen er zo een paar honderd zijn. Je moet zorgvuldig communiceren en niet meteen dreigen met consequenties.’ De Ram kan zich niet voorstellen dat het hoofd Werk en Inkomen blij is met de door hemzelf ondertekende brief. 'Maar het komt voort uit de bedrijfscultuur. Ik heb het onder zijn aandacht gebracht en hoop dat het gevolg is dat ze beter gaan communiceren.'

Overheid laat het afweten
Het telefonisch voeren van een keukentafelgesprek en op basis daarvan indiceren heeft direct effect op het vertrouwen van burgers in besluitvormingsprocessen, vindt De Ram. ‘Dat is jammer. Men verwacht iemand van een buurtteam die een gesprek voert over andere manieren van zorg en hulp. Politici tonen hun sociale gezicht in het debat en scheppen prachtige theoretische kaders, maar de realiteit is dat de overheid het laat afweten. Dat belooft weinig goeds voor de toekomst.’

Misverstand
Volgens de gemeente Utrecht is sprake van een misverstand. 'Keukentafelgesprekken worden gevoerd als mensen meerdere problemen hebben in allerlei leefdomeinen. Keukentafelgesprekken voor een indicatie voor huishoudelijke hulp zijn inderdaad niet nodig. Dat is overzichtelijk en kan in een eenvoudig telefoongesprek', aldus een woordvoerder van de gemeente. 'We willen echt iedereen spreken en als dat niet lukt, gaan we langs. We kondigen dat van tevoren aan en geven aan dat er een zoon of dochter bij aanwezig mag zijn. In maximaal een uur wordt de hulpvraag inzichtelijk gemaakt. Als het nodig is, gaan we op bezoek. Afspraken mislukken zelden, we ontvangen daar geen klachten over.'

Neem zaak met ons op
De klachten die bij de Klientenraad binnenkomen kent de woordvoerder niet. 'Dat is gek. Mensen van de buurtteams gaan inderdaad langs, maar niet voor het indiceren van huishoudelijke hulp. Maar als de bewering van de Klientenraad klopt, dan moeten we dat rechtzetten. Ik zou dus zeggen tegen de Klientenraad deze zaak met ons op te nemen.' Over het beleidsdoel om met de gesprekken tot een halvering van de zorg te komen kan de woordvoerder woensdag niet meer informatie geven. 'Maar het is niet zo dat mensen geen zorg meer krijgen, als ze op een afgesproken moment niet thuis zijn. We houden net zo lang vol tot we ze wel hebben bereikt.'