Jeugdhulp op afstand werkt niet altijd

Voor grote jeugdhulpaanbieders is het alle hens aan dek om de zorgverlening zo veel mogelijk door te kunnen laten gaan. Met name ambulante zorg wordt veel op afstand gegeven. Zorgen zijn er over crisissituaties en het gebrek aan beschermende materialen voor jeugdzorgmedewerkers. De financiële afspraken die met gemeenten zijn gemaakt, stellen aanbieders nog niet helemaal gerust.

Jeugdautoriteit

Dat blijkt uit de ‘Corona-quick scan jeugdhulpaanbieders’ van de Jeugdautoriteit, in handen van Binnenlands Bestuur. Met het onderzoek, uitgevoerd tussen 23 tot en met 26 maart, wilde de Jeugdautoriteit inzichtelijk maken wat de gevolgen van de corona-crisis zijn voor het aanbod van cruciale jeugdhulp in Nederland. Doel van de Jeugdautoriteit is om de continuïteit van cruciale jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering te borgen.

Financiële nood

Geen enkele van de grote jeugdinstellingen verkeert in acute financiële nood. Een kleine meerderheid (52 procent) geeft aan dat het goed gaat en nog eens 46 procent dat het redelijk gaat. Zeventig procent voorziet de komende twee maanden geen liquiditeitsproblemen. Een meerderheid (52 procent) ziet de financiële positie later dit jaar veel somberder in. Een derde denkt later dit jaar geen liquiditeitsproblemen te hebben. Minder omzet wordt als belangrijkste reden genoemd voor mogelijke liquiditeitsproblemen. Ook extra kosten, onvoldoende bevoorschotting en een vertraagd declaratieproces vanwege zieke werknemers worden als oorzaken genoemd voor mogelijke financiële problemen.

Steunmaatregel

Of het zover komt, zal deels afhangen van de duur van de crisis en de afspraken die rijk en VNG met gemeenten hebben gemaakt over doorbetaling van de zorgrekening, ook al kan die zorg niet of anders worden geleverd. Het merendeel van de grote jeugdhulpaanbieders (83 procent) heeft inmiddels contact gehad met de gemeente waarmee contracten zijn afgesloten. Aanbieders vrezen dat de verzilvering van de afspraken met de VNG een hoop administratieve lasten met zich meebrengt. Een enkele aanbieder oppert de steunmaatregel centraal uit te voeren of het via lumpsumbekostiging te regelen.  

Hectisch

In alle jeugdzorginstellingen is het ‘hectisch’, maar zij krijgen de zorg voor ‘een heel eind’ geregeld, aldus de Jeugdautoriteit. Vooral ambulante hulp wordt op afstand (digitaal) geregeld, bijvoorbeeld door beeldbellen. Zorgen zijn er over crisissituaties. Die lijken toe te nemen als spanningen in het gezin oplopen vanwege de beperkende maatregelen. De problematiek kan op afstand minder goed worden ingeschat en minder goed worden verholpen. Huisbezoeken zijn vanwege de zeer beperkt beschikbare beschermende materialen voor medewerkers niet altijd mogelijk.

Niet optimaal

Zorg en ondersteuning in groepsverbanden en op scholen wordt niet of nauwelijks meer geleverd. Het niet of beperkt face-to-face contact hebben werkt ‘vertragend’ en ‘niet optimaal’, geven aanbieders aan. Specialistische behandelvormen kunnen onvoldoende worden uitgevoerd. Bij minder draagkrachtigen is digitale hulpververlening niet altijd mogelijk omdat er geen internet in huis is. Dagbehandeling wordt nauwelijks meer gegeven. Ook is het zicht op de veiligheid van kinderen minder.

Noodscenario’s

Instellingen zijn nog volop bezig noodscenario’s of back up plannen te maken om te zorg door te kunnen laten gaan. Zorgen zijn er ook over de ‘tweede golf’ rond de vakantieperiode. Jeugdhulp wordt nu uitgesteld én door de crisissituatie ontstaat veel nieuwe psychosociale problematiek. Instellingen vrezen een terugval bij cliënten omdat er nu geen bezoek mag komen en omdat er vaak alleen hulp op afstand kan worden geboden. De behandeling verloopt dan niet volgens plan. Zeker op jongeren met stoornissen kunnen de coronamaatregelen ‘grote invloed’ hebben.

De quick scan betreft een momentopname, benadrukt de Jeugdautoriteit. ‘De crisissituatie verandert snel en mogelijk geldt dat ook voor de actualiteitswaarde van dit onderzoek.’ In mei, of eerder indien nodig, voert de Jeugdautoriteit een vervolgonderzoek uit.