Eindhoven voert mogelijk ongeoorloofd inkomensbeleid

De gemeente Eindhoven overtreedt mogelijk de wet door lokaal inkomensbeleid te voeren. Staatssecretaris Dennis Wiersma (VVD) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakt zich daar zorgen over en vraagt de Landsadvocaat om onafhankelijk juridisch advies. 

Vertrouwen
Dat schrijf de staatssecretaris in een antwoord op Kamervragen. Het gaat om Het Bouwdepot, een project waarbij dertig kwetsbare jongeren tussen 18 en 21 jaar in Eindhoven een jaar lang een uitkering 'vanuit vertrouwen' krijgen. Met andere woorden: een inkomen op bijstandsniveau (1.050 euro) zonder de gebruikelijke voorwaarden. Geen arbeidsverplichting, geen verrekening van inkomsten uit werk, maar wel een 'Bouwplan', opgesteld door de jongeren zelf, om te werken aan een stabiele toekomst. Op die manier moeten schulden en dakloosheid worden voorkomen.

Sympathiek
Hoewel de methode van Het Bouwdepot al vaker is getest, is de pilot in Eindhoven het eerste project dat volledig door een gemeente wordt gefinancierd. Dat is mogelijk in strijd met de wet, zegt staatssecretaris Wiersma. Gemeenten mogen immers geen eigen inkomensbeleid voeren. 'Ik vind dit een sympathiek project en ik onderschrijf de doelstelling van het project voor zover het gaat om het bieden van ondersteuning aan jongeren', schrijft Wiersma. Hij zegt het project ook beleidsmatig interessant te vinden. Maar hij heeft aan de gemeente Eindhoven wel zijn zorgen geuit over 'de optredende doorkruising van het rijksinkomensbeleid'.

Landsadvocaat

'Het voeren van een lokaal inkomensbeleid, zelfs al is dat indirect via subsidiering, is slechts toegestaan, voor zover - in casu - de Participatiewet de gemeente daar ruimte voor biedt', legt Wiersma uit. 'Ik zal daarom de Landsadvocaat inschakelen voor onafhankelijk juridisch advies. Ook met het oog op mogelijke toekomstige casussen, kan dat een belangrijke stap zijn.'

Participatiewet
Het Bouwdepot botst mogelijk met de Participatiewet, omdat de deelnemende jongeren bijvoorbeeld niet worden verplicht om direct op zoek te gaan naar werk. Ook worden inkomsten uit arbeid niet verrekend met de uitkering. Bovendien krijgen de deelnemers een uitkering op het niveau van 'volwassenen', terwijl er normaal gesproken lagere bedragen gelden voor jongeren tot 21 jaar. 'Ik ben voorstander van een bijstand waarbij het voor de hoogte van de bijstandsverlening en de daaraan verbonden verplichtingen niet uitmaakt in welke gemeente een persoon woont', aldus Wiersma.

Discussie
Wethouder Renate Richters (jeugd, armoede en zorg, GroenLinks) wist bij de start van het project al dat het ministerie van SZW bedenkingen had bij het plan. Ze verwacht daarom een ‘schurende discussie' met het ministerie, maar ze is er klaar voor om die te voeren.