Als de voortekenen niet bedriegen, dreigt het komende week spannend te worden op de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Maastricht.
Donderdagavond spreekt de Tweede Kamer over de tussenevaluatie van de Jeugdwet. En dat is hard nodig. Want de Jeugdwet is al sinds de invoering in 2015 onderwerp van zorg en kritiek. Gemeenten komen miljoenen tekort, wachtlijsten blijven hardnekkig te lang en kinderen met een beperking en hun ouders blijken veel slechter af dan voorheen in de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz). Hoe kan een wet, die bedoeld was om dichtbij huis oplossingen op maat te realiseren, uitmonden in een zorgdrama voor de betrokken gezinnen?
Na de gemeenteraadsverkiezingen worden de coalitieakkoorden en collegeprogramma’s bekend gemaakt. Een van de grote uitdagingen voor gemeenten is de Omgevingswet en de gemeentelijke omgevingsplannen. De Omgevingswet geeft nadrukkelijk de ruimte om ook gezondheidsdoelen te betrekken bij de plannen voor ruimtelijke ordening. Een kans voor gemeenten om de rookvrije generatie te verankeren in het beleid. Sommige gemeenten willen de Rookvrije Generatie extra kracht bij zetten door rookvrije ruimtes juridisch vast te leggen. KWF Kankerbestrijding heeft dit op verzoek van een aantal gemeenten uitgezocht welke mogelijkheden er zijn.
‘Geen idee, een tonnetje of zo’, antwoordde Marco van Basten ooit in een talkshow op de vraag hoeveel een bijstandsmoeder ontvangt. Ik dacht weer aan San Marco’s wereldvreemde giswerk toen voormalig staatssecretaris van V en J en (naar verluidt) VVD-kroonprins Klaas Dijkhoff onlangs zijn vuurdoop kreeg. Nou ja, vuurdoop; hij mocht voor het eerst op het jaarcongres van zijn partij zijn visie ontvouwen.
Zijn Nederlandse scholen voldoende voorbereid op complexe crisissituaties, zoals de schoolshootings die met enige regelmaat in het buitenland plaatsvinden? Nee, zegt adviseur crisisbeheersing Gert-Jan Ludden.
Bij ombudsmannen komen de gekste verhalen binnen. De ombudsfunctie is toch een soortement afvoerputje voor wanhopige mensen die er niet meer uitkomen. Laatst nog een prachtige documentaire gezien ‘I, Daniel Blake’ over een timmerman die verstrikt raakt in de red tape.
Mensen met een handicap hebben het recht om met dezelfde keuzemogelijkheden als anderen te wonen en deel uit te maken van de maatschappij. Dit is vastgelegd in het VN-verdrag Handicap, dat Nederland in 2016 ratificeerde. Artikel 19 van het verdrag stelt dat de staat moet waarborgen dat ‘personen met een handicap toegang hebben tot een reeks van thuis, residentiële en andere maatschappij-ondersteunende diensten, waaronder persoonlijke assistentie, noodzakelijk om het wonen en de opname in de maatschappij te ondersteunen en isolatie of uitsluiting uit de maatschappij te voorkomen.’ In theorie bieden de verschillende zorgwetten alle ruimte om vorm te geven aan dit ‘persoonlijke assistentie’-artikel - zoals het door kenners liefkozend wordt genoemd. Maar in de dagelijkse praktijk van wonen en leven met zorg komt er vaak weinig van terecht.
Mijn vader zei altijd: Winst is net als lucht. Je hebt het nodig om te ademen zodat je in leven blijft, maar het doel van leven is niet: lucht inademen. Winst is nodig om te kunnen blijven investeren in je organisatie en je mensen, dus om te overleven. Maar het doel is niet ‘winst maken’.
Een wethouder die Jeugd in de portefeuille had en ik, hadden het voornemen om een dag van stoel te ruilen: zij een dag algemeen directeur van de Raad voor de Kinderbescherming, ik een dag wethouder van een gemeente met ongeveer 40 000 inwoners. Omdat dat voornemen door allerlei praktische zaken niet uitvoerbaar leek, besloten we op zijn minst een dag met elkaar mee te lopen, om zo toch op een andere manier kennis te maken met elkaars werk.
Eind 2025 moeten er volgens de banenafspraak 125.000 reguliere banen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn gecreëerd, waarvan al in 2023 25.000 bij de overheid. Een flinke uitdaging voor de nieuw verkozen wethouders. Een aantal gemeenten kiest voor inbesteding van de schoonmaak om aan deze verplichting te voldoen. Dit levert geen extra banen op , betoogt OSB, de brancheorganisatie van de schoonmaak- en glazenwassersbedrijven.
Zoveel mogelijk nieuwe reguliere banen voor mensen met een arbeidsbeperking en effectief maatwerk op weg naar werk. Dat was het streven van de Participatiewet en de Banenafspraak. Met het afbouwen van sociale werkplaatsen, het terugdringen van uitkeringen en een grotere rol voor gemeenten, moesten meer mensen met een arbeidsbeperking gemakkelijker aan de slag gaan. Werkgevers zouden zich beter inspannen om mensen aan het werk te helpen. Dat was de bedoeling.
Hulpzoekers uit kwetsbare gezinnen vinden niet gemakkelijk hun weg naar instanties. Uit onvermogen, uit onwetendheid, of uit achterdocht tegenover overheden. Ondertussen daalt het beroep op jeugdhulp niet, blijkt ook uit de evaluatie Jeugdwet. En dat was wél de bedoeling van de Jeugdwet: meer preventie, minder zorg. Voor veel gemeenten is dat helaas nog een brug te ver.
Een droom voor iedere gemeente. Moeders én kinderen vanaf de geboorte beter beschermen tegen gezondheidsproblemen als overgewicht, diabetes, infectieziekten, reuma en astma. Hoe? Door moeders die borstvoeding willen geven hierin te ondersteunen. Het geven en krijgen van borstvoeding levert namelijk directe gezondheidswinst op. En gemeenten kunnen hier een belangirjke rol in spelen.
Niet alleen de mantelzorgers raken op in vergrijzende en dunbevolkte gebieden in ons land, dat geldt ook voor zorgpersoneel in het algemeen. Vooral dat laatste is een landelijke trend die zich in krimpregio’s extra laat voelen: een toenemende zorgvraag in combinatie met een dalende beroepsbevolking.
Half maart publiceerde het Sociaal Cultureel Planbureau een essay van Kim Putters met de titel: Een lokaal sociaal contract. Voorwaarden voor een inclusieve samenleving. Putters analyseerteen aantal belangrijke trends in het sociaal domein en presenteert vervolgens een vernieuwingsagenda met zes aandachtspunten voor nieuwe lokale besturen na de gemeenteraadsverkiezingen. Putters pleit voor het beter benoemen wat burger en overheid van elkaar mogen verwachten; een integrale visie op zorg en participatie; een bredere kijk op gezondheid; meer zeggenschap over zorg en ondersteuning; steviger georganiseerde tegenmacht (van burgers en professionals) en een lerende uitvoeringspraktijk.
