Zet ‘scharrelgeld’ in voor indicatievrije voorzieningen

Zorg voor (meer) ontschot budget. Of werk met een potje ‘scharrelgeld’ om initiatieven te ondersteunen die nog niet in een beleidskader passen. Dit zijn twee van de vijf tips om initiatieven in het zogeheten voorliggend veld voor de Wmo te ondersteunen: voorzieningen die zonder indicatie toegankelijk zijn.

Betaalbaar

De vijf tips staan in de onlangs verschenen publicatie De kracht van het gewone. Het voorveld van de Wmo in nieuwe verhoudingen, van Platform 31 en LKCA (Landelijk Kennisinstituut voor Cultuureducatie en Amateurkunst). In de publicatie worden negen initiatieven in het voorveld beschreven. Veel gemeenten kijken nadrukkelijk naar dat voorveld, onder meer om de Wmo betaalbaar te houden. Vanuit de cases en literatuur zijn vijf bouwstenen geformuleerd, zeg maar tips voor gemeenten die (meer) de beweging naar het voorveld willen maken.

Kracht

Zorg dat de visie, het bekostigings­model, de inkoop en de uitvoering op elkaar afgestemd zijn en houdt daar­mee rekening met het veranderende speelveld, zo luidt de eerste tip. De kracht van initiatieven is dat ze dicht op de leefwereld opereren, zo komt uit de cases naar voren. ‘Gemeenten die een beweging naar het voorveld willen maken, moeten deze kracht borgen. De opgave voor gemeenten is om met het bureau­cratische systeem het alledaagse effectief te stimuleren.’ De kloof tussen systeem- en leefwereld moet daarnaast zo goed als mogelijk worden overbrugd.

Structurele financiering

‘Maak werk van integrale en meer structurele financiering’, is de tweede tip. Veel initiatieven passen niet in een gemeentelijk beleidsveld of onder één wet, omdat ze bijvoorbeeld aansluiten op beleid voor zowel sociale inclusie, leefbaarheid in een wijk als integratie. ‘Deze breedte betekent echter ook vaak dat een aanvraag voor financiering niet precies past op beleidsambities bij het bijbehorende specifieke subsidiepotje, zodat het lastig is het toch gefi­nancierd te krijgen. Een (meer) ontschot budget helpt.’ Ook een structureel budget helpt initiatiefnemers, stellen Platform en het LKCA. ‘Langeretermijnfinanciering neemt onzekerheid weg, en vermindert kosten die met (jaarlijkse) aanvragen gemoeid gaan.’

Wijkbudget

Het voorveld moet in beleid ruimte krijgen om in te kunnen spelen op veranderende vragen, is de derde tip. De kracht van ondersteuning in het voorveld is het inspelen op de behoefte, om te doen wat nodig is. Gemeentelijke randvoorwaarden zitten dan nog al eens in de weg. ‘Vraagstukken in een wijk veranderen sneller dan dat beleid aangepast kan worden.’ Gemeenten zouden hiervoor ‘scharrelgeld’ in kunnen zetten; een wijkbudget dat nog niet bestemd is.

Netwerk

De vierde tip is om gebruik te maken van ‘kenners’ en net­werken van de wijk om inzicht te krijgen in vraag en aanbod. Gemeenten kunnen niet alle formele en informele netwerken op het netvlies hebben. ‘In een wijk lopen altijd mensen rond die een groot netwerk hebben rondom het vraagstuk waar ze mee bezig zijn’, zoals straatcoaches, ondernemers en gebiedsmakelaars. ‘Benut deze ‘kenners’ van de wijk en inventariseer samen met hen welke vraag er in een wijk leeft – en welk aanbod er al is, en wat nog nodig is voor welke kwetsbare groepen.’

Indicatoren

Leer als gemeente met initiatiefnemers en burgers, en neem daarvoor de ruimte en tijd is de vijfde tip. Gemeenten en initiatiefnemers moeten samen om tafel om te leren wat werkt en wat niet werkt. Ook moet het gesprek worden gevoerd over welke resultaten er worden gemonitord. ‘Zoek samen naar indicatoren die laten zien dat iets werkt. Dit zorgt ervoor dat indicatoren aansluiten bij zowel de financiers als de initiatiefnemers en dat zij goed inzicht bieden bij het evalueren van de aanpak.’