VNG: uitstroom Wmo naar Wlz niet zonder risico’s

De VNG plaatst in een reactie vraagtekens bij de manier waarop vanaf 2021 duizenden mensen met psychische stoornissen vanuit de Wmo naar de Wet langdurige zorg (Wlz) uitstromen. De VNG, de G4, de G40 en de gemeentelijke werkgroep GGZ laten per brief aan staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) weten dat daar nog financiële risico’s aan kleven.

Eventueel leven lang zorg

In 2021 gaan naar verwachting 11.000 personen die nu beschermd wonen onder de Wmo over naar zorg onder de Wlz. Onder de Wmo, waarvoor gemeenten verantwoordelijk zijn, valt zorg met een tijdelijk karakter die gericht is op herstel en een maximale zelfredzaamheid van de cliënt. De Wlz voorziet in intensievere zorg, eventueel een leven lang en 24 uur per dag, maar is nog niet opengesteld voor mensen met uitsluitend psychische stoornissen.

Doelgroep

Gemeenten willen in eerste instantie meer duidelijkheid over de doelgroep die vanuit Wmo-zorg kan uitstromen naar Wlz-zorg. Zo wordt het begrip ‘psychische stoornis’ niet gedefinieerd in het huidige wetsvoorstel, wat gemeenten wel graag zouden zien. Ook vinden gemeenten het belangrijk dat de overgang ook mogelijk is voor mensen bij wie pas ná hun achttiende een psychische stoornis is vastgesteld. Momenteel heeft die groep nog geen toegang tot de Wlz. Volgens de VNG komt het bijvoorbeeld vaak voor dat een lichte verstandelijke beperking (lvb) pas later wordt ontdekt, en zouden lvb’ers in sommige gevallen in aanmerking moeten komen voor Wlz-zorg.

Financieel risico

Voor centrumgemeenten zitten er volgens de VNG financiële haken en ogen aan de overheveling. Doordat er onder de Wlz de eigen bijdrage anders geregeld is, kan het zijn dat zowel cliënten als gemeenten duurder uit zijn. Cliënten die in het beschermd wonen onder de Wmo zak- en kleedgeld kregen, en als zij onder de Wlz komen te vallen ook recht hebben op een volledige bijstandsuitkering, kunnen ‘afhankelijk van het aantal casussen een serieus financieel probleem opleveren’, aldus de VNG. Gemeenten krijgen extra uitgaven in dat kader pas twee jaar later gecompenseerd.

495 miljoen euro minder

Doordat cliënten de Wmo uitstromen, zullen gemeenten 495 miljoen euro minder aan budget van het rijk krijgen. Die raming is volgens de VNG te hoog en zou ervoor zorgen dat meer cliënten naar de Wlz stromen, dan strikt gezien nodig is. Ook maken gemeenten zich zorgen om de verdeling van de budgetverlaging omdat per regio het aantal Wmo-cliënten dat een beroep op de Wlz kan gaan doen uiteenloopt. ‘In combinatie met de introductie van een nieuw verdeelmodel voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang, worden de uiteindelijke budgettaire effecten per gemeente onvoorspelbaar’, aldus de VNG.  Die wil dat het rijk meer financiële zekerheid biedt aan gemeenten en hen de tijd geeft om met aanbieders afspraken te kunnen maken over zorginkoop.