VNG: uitspraak poetshulp geen precedent

De VNG verbindt nog geen conclusies aan uitspraak van de voorzieningenrechter in Groningen, die oordeelde dat de gemeente Dantumadeel niet als algemene maatregel het recht op huishoudelijke hulp mag schrappen. 

Dantumadiel
De rechter deed zijn uitspraak naar aanleiding van de zaak van een echtpaar (88 en 89) uit het Friese Dantumadeel. Het hoogbejaarde stel kreeg van de gemeente bericht dat hun recht op wekelijks zeven uur huishoudelijke hulp zou vervallen per 1 januari 2015, zonder dat hun situatie en de mogelijk gevolgen van intrekking van de ondersteuning tevoren was beoordeeld. Het echtpaar houdt voorlopig recht op huishoudelijke hulp.

Geen algemene conclusies
De VNG vindt het te vroeg om aan de uitspraak een precedentwerking toe te schrijven, zegt woordvoerder Caspar Itz. ‘De uitspraak is niet per se van toepassing op andere gemeenten en andere cliënten, maar heeft betrekking op één geval. Het gaat om een voorlopige uitspraak en daar zijn geen algemene conclusies aan te verbinden.’

Gevolgen voor gemeenten
De VNG wil geen uitspraak doen over de gevolgen voor gemeenten die het schrappen van de huishoudelijke hulp al als bezuinigingen hebben ‘ingeboekt’. ‘Deze uitspraak zal voor veel gemeenten aanleiding zijn nog eens goed naar het proces te kijken en misschien opnieuw in contact te treden met inwoners die nu gebruik maken van huishoudelijke hulp,’ aldus Itz.

Rechten behouden
Dantumadeel nam een voorschot op de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) die per 1 januari 2015 in werking treedt. De voorzieningenrechter was echter van mening dat de gemeente zich daar nog niet op mag baseren, maar gehouden is aan de nu nog geldende Wmo 2007. Daarin is geregeld dat bestaande gevallen hun rechten ook na 1 januari behouden.

Onderzoek
In 2012 had de gemeente nog zeven uur hulp geïndiceerd. ‘Uit niets blijkt dat daarna de persoonlijke omstandigheden zijn verbeterd’ aldus de rechter. Ook is de gemeente volgens de rechter tenminste verplicht onderzoek te doen naar persoonlijke omstandigheden van WMO-cliënten en de mogelijke gevolgen van het schrappen van de huishoudelijke hulp.

Maatwerk verplicht
Volgens sociale zekerheidsdeskundigen staat er klip en klaar in de uitspraak dat lopende rechten moeten worden gerespecteerd en dat maatwerk verplicht is. Ook staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid staat op dat standpunt. Het vonnis kan dus verstrekkende (financiële) gevolgen krijgen. Ongeveer honderd andere gemeenten hebben hun inwoners te kennen gegeven dat zij met ingang van 2015 geen aanspraak meer kunnen maken op huishoudelijke hulp.

Gedegen afweging
Ieder(in), de belangenorganisatie voor mensen met een chronische ziekte of handicap, is tevreden met de uitspraak en voelt zich gesterkt in haar standpunt. Als gemeenten willen schrappen in de huishoudelijke hulp moet er volgens Ieder(in) sprake zijn van een gedegen afweging van belangen en een deugdelijke motivering. ‘De uitspraak maakt een eind aan de discussie in gemeenteland,’ zegt woordvoerder Rolf Smid. ‘Zeker nu ook de staatssecretaris, de man die de wet door de Tweede Kamer heeft geloodst, op hetzelfde standpunt staat als de rechter. Het kan toch bijna niet anders of gemeenten trekken daar lering uit. En zo niet, dan kunnen ze rekenen op een stroom rechtszaken en bezwaarschriften.’

Bezwaar maken
De FNV heeft thuiszorgcliënten inmiddels geadviseerd bezwaar te maken, als gemeenten de ondersteuning ’zomaar’ stoppen.