‘VNG heeft gemeenten in het pak genaaid’
In zijn column in Binnenlands Bestuur schrijft Elzinga dat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bij de overname van onder andere de jeugdzorgtaken in 2015 ondoordacht heeft gehandeld. De VNG wilde volgens hem een decentralisatie ‘van alles wat los en vast zat’.
Dat gemeenten zulke grote tekorten op de jeugdzorg hebben, is volgens hoogleraar Douwe Jan Elzinga vooral de schuld van hun eigen koepelorganisatie, de VNG.
In zijn column in Binnenlands Bestuur stelt Elzinga dat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bij de overname van onder andere de jeugdzorgtaken in 2015 ondoordacht heeft gehandeld. De VNG wilde volgens hem een decentralisatie ‘van alles wat los en vast zat’, zonder daarbij ook maar enig concept of uitgangspunt te hanteren. ‘Als de heffing van de inkomstenbelasting binnengehaald zou kunnen worden, dan zou dat ook zijn toegejuicht’, stelt hij.
Tranentrekkend
‘Toen Brussel na 2012 van Nederland eiste dat een bedrag van bijna 30 miljard zou moeten worden bezuinigd, namen enkele vakdepartementen hun kans waar. Er werd ruimhartig aan de VNG-wens tegemoet gekomen. De budgetten van de gemeenten zouden bijna gaan verdubbelen in combinatie met een zeer omvangrijke taakuitbreiding in het sociaal domein. En omdat de gemeenten veel efficiënter kunnen werken dan de provincies en de rijksoverheid – zo was de tranentrekkende redenering – ging de decentralisatie gepaard met een budgetkorting van gemiddeld 15 á 20 procent’, brengt Elzinga in herinnering.
Onevenredige bijdrage
De gemeenten leverden daardoor volgens hem echter wel een onevenredige bijdrage aan de rijksbezuinigingen. ‘In ruil daarvoor kregen ze een takenpakket, waarbij de donkere wolken zich vanaf het begin samen pakten’, aldus de Groningse staats- en bestuursrechtkundige. ‘Het is dus per saldo de VNG geweest die de gemeenten destijds vakkundig in het pak heeft genaaid en de miljoenentekorten heeft ingerommeld.’
Parlementaire enquête
Uit de parlementaire enquête naar de jeugdzorg, die er volgens Elzinga ongetwijfeld gaat komen, zal dat beeld ‘zonneklaar’ naar voren komen. Naar zijn stellige overtuiging zal ook duidelijk worden dat een stelselwijziging dringend is geboden omdat de te haastige decentralisatie uit 2015 allerlei ernstige weeffouten bevat.
Lees de volledige column van Douwe Jan Elzinga in Binnenlands Bestuur nr. 10 van deze week (inlog)
Jorritsma en Kriens zijn verantwoordelijk voor de financiële ellende die nu bij de gemeenten is ontstaan door de decentralisatie van de jeugdzorgtaken. Jorritsma is weg bij de VNG, maar nog volop politiek actief. Sinds 2015 voorzitter van de Eerste kamer fractie van de VVD. Een functie die zij gaan continueren, want 1e op de kandidatenlijst 2019. Kriens zit nog steeds op de directeursstoel van de VNG.
Hoogste tijd dat beiden ter verantwoording worden geroepen. De kans dat Kriens kan aanblijven als directeur, lijkt klein. Jorritsma zal, helaas, wel weer de dans ontspringen, zij staat erom bekend steeds op tijd ite vertrekken.