Verplicht vrijwilligers zoeken mag niet in Wmo

Inwoners mogen door gemeenten niet worden verplicht vrijwilligers te zoeken om hen te begeleiden. Dat concludeert Ieder(in) op basis van twee uitspraken van rechters over de uitvoering van de Wmo 2015 door Maastricht en Wassenaar. Beide gemeenten zijn tevens op de vingers getikt omdat zij onvoldoende en onzorgvuldig onderzoek hebben gedaan naar de persoonlijke omstandigheden van de betrokken inwoners.

Onhoudbaar

‘Interessant is dat beide gemeenten de mensen wilden verplichten om op zoek te gaan naar vrijwilligers voor de benodigde begeleiding. Er werd tijdelijk individuele begeleiding toegekend met als doel vrijwilligers te vinden die in de toekomst langdurige en intensieve begeleiding kunnen bieden. De rechtbank Limburg oordeelde dat zo’n standpunt onhoudbaar is’, aldus Ieder(in) over de uitspraak in een zaak die een Maastrichtse vrouw tegen de gemeente had aangespannen.

Voorlopige voorziening

‘Het verstrekken van een tijdelijke maatwerkvoorziening, met het doel het sociale netwerk van eiseres zo uit te breiden, dat daarin langdurig de benodigde ondersteuning wordt verleend, verhoudt zich niet met de in de Wmo 2015 bedoelde eigen mogelijkheden van cliënt ten aanzien van een beroep op het sociaal netwerk’, oordeelde de Limburgse rechtbank. De rechtbank Limburg trof in de zaak een voorlopige voorziening. De gemeente Maastricht moet aan de Maastrichtse vrouw individuele begeleiding van acht uur per week toekennen, in de vorm van een pgb, zoals de vrouw wilde. Daarnaast moet de gemeente een nieuw besluit nemen, op basis van gedegen onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte. ‘De rechtbank overweegt dat verweerder geen zorgvuldig onderzoek heeft gedaan naar de concrete specifieke ondersteuningsbehoefte van eiseres.’

Niet passend

‘Er mag alleen rekening worden gehouden met ondersteuning uit het sociale netwerk, als deze mogelijkheid ook echt aanwezig is’, concludeert Ieder(in). ‘De rechtbank oordeelde dat van deze cliënte niet mag worden verlangd dat zij een vrijwilliger zoekt die haar langdurig, persoonlijke begeleiding wil verlenen. Een tijdelijke maatwerkvoorziening met het doel om het sociale netwerk in die zin uit te breiden, past niet bij een goede uitvoering van de Wmo.’

Eigen kracht

Ook in Wassenaar speelde een soortgelijke zaak, waarbij de Haagse rechtbank eveneens een voorlopige voorziening trof. De gemeente had de aanvrager, een aan rolstoel gekluisterde man, tijdelijk individuele begeleiding toegekend, zodat hij een vrijwilligersnetwerk kon opbouwen. De gemeente Wassenaar is verplicht – vooruitlopend op een nieuw, op gedegen onderzoek gebaseerd besluit – de man 14 uur per week begeleiding te verstrekken in de vorm van een pgb. ‘De vraag in hoeverre in eisers zorgbehoefte kan worden voorzien door eigen kracht of zijn omgeving, of door voorliggende voorzieningen (…) kan pas daarna aan de orde komen’, aldus de rechtbank.