Verontwaardiging over Wmo-overschotten gemeenten

Staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid kan niet ongemoeid laten dat gemeenten structureel overhouden op het budget voor Wmo-taken. SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten vindt dat hij de regie moet nemen. Belangenverenigingen reageren verontwaardigd op de forse overschotten. ‘Ongehoord’ en ‘ongekend’ stellen Patiëntenfederatie NPCF en seniorenorganisatie ANBO. De NPCF dringt aan op oormerking van het Wmo-budget.

Overschotten van 15 procent

Leijten reageert daarmee op een gisteren gepubliceerd onderzoek van Binnenlands Bestuur waaruit blijkt dat negen op de tien gemeenten geld overhouden van het budget voor begeleiding en ondersteuning. Ruim de helft van de gemeenten heeft wat betreft deze Wmo-taken aan het eind van de rit zelfs een overschot van 15 procent of meer ten opzichte van de begroting. Twee op drie gemeenten hadden eind  2015 nog geld op de plank liggen voor huishoudelijke hulp.

Zwart scenario

Als stelselverantwoordelijke kan Van Rijn (PvdA) dit niet laten lopen. Dat er fors geld overblijft, wijst er volgens Leijten op dat gemeenten volgens het meest zwarte scenario hebben begroot en op basis daarvan hard hebben bezuinigd. ‘Sommige gemeenten hebben voorzieningen afgeschaft, andere vragen enorm hoge eigen bijdragen voor de zorg. Mensen die het niet kunnen betalen, zeggen daarom nu zorg af. Daar moet een einde aan komen’, zegt ze.

Rekening wegschuiven

Ook gemeenten gaan in die zin niet vrijuit. Zij moeten volgens Leijten het eigen bijdrage-beleid heroverwegen. De overschotten – voor alle gemeenten samen zou dat volgens een gezamenlijke analyse van Binnenlands Bestuur en de NOS neerkomen op een conservatief geschat bedrag van 310 miljoen euro – wijzen erop dat de eigen bijdragen in veel gevallen te hoog zijn. ‘De rekening wordt naar de inwoners weggeschoven’, zegt ze.

Aanjager aan de bak

Het onderzoek van Binnenlands Bestuur toont volgens Leijten aan dat de aanjager die Van Rijn onlangs heeft aangesteld ‘echt aan de bak moet’ om de zorg binnen gemeenten op peil te houden. Ook de lokale raden moeten aan de slag en een analyse eisen die antwoord geeft op de vraag hoe het toch kan dat het overschot zo groot is, terwijl gemeenten eerst aangaven de decentralisatie financieel niet aan te kunnen.

Te weinig hulp

‘Het is ongehoord: meer dan eens heeft ANBO aangegeven dat gemeenten een veel te terughoudend beleid voeren als het gaat om de Wmo. Vele gemeenten bliezen hoog van de toren dat ze te weinig geld kregen om goede ondersteuning te bieden, en nu blijken ze ruim over te houden. En dat terwijl er nog te weinig hulp wordt geboden uit de Wmo’, fulmineert Liane den Haan, directeur-bestuurder van seniorenorganisatie ANBO in een reactie op het onderzoek.

Maatwerk ontbreekt

Ongekend, vindt Patiëntenfederatie NPCF. ‘We trekken aan de bel voor al die mensen die juist ervaren dat ze van hun gemeente geen passende oplossing geboden krijgen. Mensen komen hulp en hulpmiddelen tekort en maatwerk ontbreekt. De gevolgen werken met een domino-effect door in het leven van mensen. Dan kan het niet zo zijn dat er tegelijk miljoenen zorgeuro’s op de plank blijven liggen’, vindt directeur Dianda Veldman.

Oormerken

De patiëntenfederatie dringt aan op oormerking van het Wmo-budget. Veldman: ‘Elke euro die bestemd is voor hulp en ondersteuning, moet ook daadwerkelijk bij mensen terechtkomen. Daarom moet dat geld geoormerkt worden, zodat het geen andere bestemming kan krijgen.’ Eerder had Ieder(in) al kritiek geuit op de overschotten.