Verlaging budget jeugdhulp leidt tot nog hogere tekorten

Bij verdere verlaging van het budget voor de jeugdhulp wordt het tekort waar in ieder geval de regio Zuidoost Utrecht in 2017 op afstevent, nog groter. Op basis van de meicirculaire weet de regio al dat het budget voor volgend jaar niet toereikend is. In de septembercirculaire wordt duidelijk hoe de recent aangekondigde verlaging van het macrobudget met 47 miljoen euro voor de regio gaat uitpakken. De regio houdt zijn hart vast.

'Niet uit te leggen'

De regio Zuidoost Utrecht is met het ministerie van VWS in gesprek over het ontoereikende jeugdzorgbudget zoals dat op basis van de meicirculaire is berekend. Als daar een nieuwe korting bovenop komt, wordt het probleem nog groter, aldus de gemeente Bunnik namens de vijf gemeenten van de regio Zuidoost Utrecht (naast Bunnik zijn dat De Bilt, Wijk bij Duurstede, Utrechtse Heuvelrug en Zeist). ‘Het is nauwelijks nog aan onze inwoners uit te leggen dat we het steeds over budgetverdeling en kortingen in de Jeugdzorg hebben, terwijl we het zouden moeten hebben over de vraag of en hoe we de kwaliteit in de zorg kunnen verbeteren’, stelt de Bunnikse wethouder Jorrit-Jan Eijbersen (sociaal domein) in een reactie. 

‘Startstreepmutatie’

De budgetten voor jeugdhulp en Wmo gaan vanaf 2017 omlaag, zo zijn de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het rijk onlangs overeengekomen. In 2017 krijgen gemeenten 47 miljoen minder voor de jeugdhulp en 179 miljoen minder voor de Wmo. Volgens VNG en rijk gaat het om ‘startstreepmutaties’: gemeenten hebben minder inwoners aan wie zij zorg en ondersteuning moeten bieden (en daarmee minder kosten) dan waar bij de start van de decentralisaties in 2015 van werd uitgegaan.

Onjuiste gegevens

De regio Zuidoost Utrecht heeft van meet af aan al fikse tekorten op het jeugdbudget, die volgens de regio (in ieder geval over 2015 en 2016) worden veroorzaakt door onjuiste historische gegevens waarop de (verdeling van de) jeugdzorgbudgetten zijn gebaseerd. De regio kreeg over 2015 een rijksbudget van 41,9 miljoen euro en over dit jaar 38,5 miljoen. Een jaar geleden berekende de regio dat het tekort over 2015 ruim zes miljoen euro zou gaan bedragen. Zij vreesde dat de tekorten over 2016 nog hoger zouden zijn. Over de omvang van het uiteindelijke tekort over 2015 en de dreigende tekorten over dit en komend jaar kon de regio vrijdag geen antwoord geven.

Wachtlijsten

De regio Brabant Noordoost maakt zich nog niet al te grote zorgen, laat de gemeente Oss desgevraagd namens de regio weten, als is nog niet bekend of de regio met het budget uitkomt. De regio houdt er wel rekening mee dat er extra geld bij moet, omdat er bij een aantal aanbieders wachtlijsten ontstaan voor zorg in natura (zin). De regio werkt met een lumpsum-financiering: aan het begin van het jaar zijn afspraken gemaakt over de volledige inzet van het regionale budget en over de aantallen klanten die daarmee door de jeugdhulpaanbieders moeten worden geholpen. ‘Als later dit jaar blijkt dat onze afspraken over de verdeling van budgetten en klantaantallen niet passen bij de aan het begin van dit jaar gemaakte afspraken, kan dat als gevolg hebben dat we aanvullende middelen nodig hebben. Of dat nodig is, kunnen we nu nog niet met zekerheid zeggen’, aldus een woordvoerder van de gemeente Oss.

Andere verdeling aanbieders

De laatste meicirculaire pakte positief voor de regio uit. ‘Die laat zien dat we mogelijk zelfs meer krijgen dan in 2016.’ Wat de gevolgen voor de regio zijn in de septembercirculaire, als de recent aangekondigde korting van 47 miljoen euro over de gemeenten/regio’s wordt verdeeld, is nog ongewis. De systematiek van de regio kan wel gevolgen hebben voor cliënten die, vanuit regionale budgettaire overwegingen, mogelijk moeten uitwijken naar aanbieders die geen wachtlijsten hebben. Inwoners kunnen daarmee dus mogelijk niet terecht bij de aanbieder waar de voorkeur naar uitgaat. ‘We vangen eventuele kortingen op het totaalbudget op door de middelen beter te verdelen over de aanbieders in onze regio. Doordat we steeds betere cijfers hebben over de verdeling van de klanten per aanbieder en de soort zorg die zij nodig hebben, kunnen we die verdeling beter maken’, aldus de woordvoerder. ‘Op die manier voorkomen we dat er enerzijds aanbieders zijn met 'leegstand' en anderzijds aanbieders met wachtlijsten. En hoeven we dus ook geen middelen bij te passen voor de aanbieders met wachtlijsten.’

Duivels dilemma

Deze regio Brabant Noordoost tekende in 2014 als een van de laatste de verplichte inkoopcontracten met zorgaanbieders. De regio voelde zich destijds voor een ‘duivels dilemma’ gesteld. De overeenkomsten lagen weliswaar al sinds de zomer van 2014 klaar, maar er gaapte een gat van 15 miljoen euro tussen de middelen die in 2013 aan jeugdzorg werd uitgegeven en het budget dat voor 2015 vanuit het regio voor de gemeenten in de regio beschikbaar was.