Van negen naar één: Kampen snoeit in verordeningen

Van negen verordeningen naar één ‘omgekeerde’ verordening voor het complete sociale domein. Kampen heeft de primeur, maar bij meer gemeenten zit zo’n besluit in de pijplijn.  

Volledige integraliteit in het sociaal domein is voor de meeste gemeenten het ideaal, maar tegelijk iets waar ze nog slechts van durven dromen. Verkokering, gebrek aan afstemming en regels die elkaar bijten of dat lijken te doen belemmeren dat. De gemeente Kampen denkt een grote stap vooruit te zetten nu de gemeente met ingang van 2019 een ‘omgekeerde’ verordening introduceert voor het gehele sociale domein.

Meer met zorg
‘Tot dusver bekeken we vraagstukken vaak vanuit één domein’, zegt wethouder Jan Peter van der Sluis (CU). ‘Onze opgave voor de komende jaren is dat we veel breder kijken. Dat zullen wij ook van onze medewerkers vragen. Een medewerker Participatie moet niet uitsluitend naar Participatie kijken. Maar ook beoordelen of er aanleiding is om te zeggen: misschien moeten we iets meer met zorg doen om jouw probleem op te lossen.’ 

Logische vervolgstap
‘Een mooie, praktische vervolgstap in het omgekeerd denken’ noemt Van der Sluis de verordening, die is ontwikkeld en geschreven door kenniscentrum Stimulansz. ‘Van de systeemwereld naar de leefwereld. We hebben een scala aan instrumenten dat we daarvoor kunnen inzetten.’

De verordening heeft de hulpvragen van inwoners logisch gerangschikt; niet per wet maar naar de aard van de hulpvraag. ‘Gezond en veilig opgroeien’ bijvoorbeeld, ‘werk en participatie’ en ‘inkomen en schulden’. 

Snoeibeurt
De invoering van de verordening leidde tot een flinke snoeibeurt in het regelwoud, zegt Henk van Deutekom, die in Kampen als projectleider de invoering van de nieuwe verordening begeleidt. Het kwam neer op flink schrappen in teksten: ‘Dat laatste gaat behoorlijk snel, omdat een aantal bepalingen standaard is. Die kun je vervangen door één algemene bepaling’, vertelt hij. Tot zover de no brainer. ‘Maar zo’n opschoonklus dwingt om na te denken of een verordening of bepaling nodig is.

Pittige discussies
De gemoderniseerde verordening had soms pittige discussies tot gevolg, volgens Sasha van de Wall, teammanager van de frontoffice in Kampen. ‘De mensen van het beleid, de juridische medewerkers, de consulenten: iedereen vond er het zijne van. En het vasthouden aan regels zit nu eenmaal in het DNA van ambtenaren; bij de ene groep medewerkers wat dieper dan bij de andere.’ Met het niet meer voorop stellen van regels ging voor sommigen ook een stuk houvast verloren en wordt sterker een beroep gedaan op vakmanschap en creativiteit, beweert Van de Wall. Spannend vinden de collega’s dat, maar het draagvlak is groot volgens haar. En ‘fouten’ maken mag.

‘De juridische logica is een andere dan de logica van de mensen in de uitvoering’, sluit Van Deutekom daarop aan. ‘Juridische logica is gebaseerd op risicobeheersing en moet ervoor zorgen dat de algemene regels van behoorlijk bestuur gerespecteerd worden. De logica van de uitvoering is een probleem oplossen. Daar zit soms een wereld tussen.’ De ‘omgekeerde benadering’ moet dat dichter bij elkaar brengen, zegt hij.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week (inlog)