Utrechtse app moet schulden voorkomen

“Huishoudboekje” heet de app die de gemeente Utrecht ontwikkelde voor mensen die moeite hebben met financieel rondkomen of schuldrisico lopen. De gemeente ontvangt het inkomen en betaalt de vaste lasten. Deelnemers kunnen dat inzien en krijgen leefgeld. ‘De gemeente moet mensen helpen de controle over hun uitgaven terug te krijgen.’

Schulden voorkomen

Het Huishoudboekje moet voorkomen dat mensen (weer) in de schulden komen. ‘De app is heel eenvoudig en inzichtelijk voor mensen die moeilijk rond kunnen komen of die schuldrisico lopen’, zegt de Utrechtse wethouder Victor Everhardt (D66). Het idee ontstond al in 2016 toen de mogelijkheden van blockchain technologie werden onderzocht. Nadat bleek dat de app technisch werkte is deze voorzichtig geïntroduceerd en kleinschalig getest met vijf deelnemers. ‘Nu willen we uitbreiden naar 20 personen en kijken of de app breder toepasbaar is. Mensen met wisselende inkomensposities kunnen er zicht krijgen op hun vaste lasten en op toeslagen die op verschillende data binnenkomen.’ De gemeente wil het Huishoudboekje vervolgens doorontwikkelen om in een later stadium automatisch gemeentelijke toeslagen toe te kennen waar mensen recht op hebben. ‘We ondersteunen deze mensen, zodat ze uiteindelijk zelf de regie kunnen voeren.’

Meer rust, minder zorgen

‘De deelnemers wilden geen bankafschriften zien, maar icoontjes van bijvoorbeeld de Belastingdienst of van woningcorporatie Mitros’, vertelt projectleider Pieter in ’t Hout over de vorige fase. ‘Elke dag een overzicht hoefden ze ook niet, eens per maand was genoeg.’ Vier van de vijf gebruikers vielen onder de veilige omgeving van budgetbeheer, maar die combinatie bleek niet zo’n goede keuze. ‘Er waren veel verrekeningen. Het leefgeld ging direct naar budgetbeheer die andere betalingen ging doen. Er stonden andere betalingen op het maandoverzicht, dus de mensen vroegen: Wat heb ik eraan?’ Ook duurde het omzetten van rekeningnummers door de incasserende en uitkerende partijen te lang: 12 tot 16 weken. Dat hebben we versneld. Nu kunnen maximaal 20 mensen inchecken.’ In ’t Hout verzamelt nog steeds leerervaringen. ‘We denken bij de systeembouw vanuit de inwoner en zien dat de app bij hen leidt tot rust, ruimte en minder zorgen.’

Privacy

Niet alleen mensen die moeilijk rondkomen hebben iets aan de app, maar ook mensen die tijdelijk in een instabiele financiële situatie zitten, zoals een scheiding. Dat zijn de mensen die schuldrisico lopen. ‘We zetten het leefgeld maandelijks op een vast bedrag, zodat dit stabiel is’, zegt In ’t Hout. Ook voor jongeren die voor het eerst op zichzelf wonen is het Huishoudboekje een optie. Meedoen gebeurt op vrijwillige basis. Everhardt vertelt dat huur, energie, water en zorgverzekering betaald worden. ‘Als mensen zich er niet in kunnen vinden, dan is de app niet toepasbaar. Privacy is belangrijk. Het gaat erom dat de persoon eerst inzicht en daarna zelf weer de regie krijgt over zijn financiële situatie.’ De app werkt preventief en loopt daarmee voor op de onlangs aangekondigde schuldenaanpak van staatssecretaris Van Ark. ‘Als gebruikers de app omarmen en deze schulden voorkomt, is dat een grote stap vooruit’, besluit Everhardt. ‘Ik heb er veel vertrouwen in.’