Uitwerking sociaal akkoord gaat kruim kosten

De uitwerking van het sociaal akkoord gaat de nodige kruim kosten. De opvattingen van gemeenten en sociale partners over onder meer de hervorming van de sociale werkvoorziening (sw) lopen behoorlijk uiteen. Ook vrezen gemeenten dat de uitvoering van de Participatiewet onbetaalbaar wordt.

Geduld is op

Dit stelt Jan Hamming, voorzitter commissie werk en inkomen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), in een interview met Binnenlands Bestuur. Hij merkt dat het geduld bij gemeenten rondom een nieuwe regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt op is. Na het sneuvelen van de Wet werken naar vermogen, de komst van opvolger Participatiewet en het weer terughalen ervan vanwege het sociaal akkoord, moet het nu maar eens afgelopen zijn.

Afwenteling kosten

De VNG wil de financiële gevolgen voor gemeenten op korte termijn in beeld te hebben. Hamming: ‘Voor een deel is het een black box, maar de ervaring uit het verleden leert vaak dat het terugleggen van verantwoordelijkheden naar gemeenten, een afwenteling van de kosten betekent.’ Mensen die nu beschut werken in de sociale werkvoorziening, blijven in de cao. Loondispensatie is van tafel en wordt vervangen door loonkostensubsidie voor de werkgever. ‘We moeten er voor waken dat we beschut werk niet weer als gouden kooi inrichten. Gemeenten vinden het belangrijk dat de arbeidsvoorwaarden van beschut werk marktconform zijn. Mensen in beschut werk moeten er niet in loon en secundaire arbeidsvoorwaarden op achteruit gaan als ze een ‘echte baan’ accepteren. Maar loonkostensubsidie is duurder. Wie gaat dat betalen?’

Werkbedrijven

Over veel andere punten uit het sociaal akkoord is eveneens nog volop onduidelijkheid, zoals de werkbedrijven. Vorm en inrichting daarvan worden in de zogeheten Werkkamer uitgewerkt, waarin naast de sociale partners, de VNG en vertegenwoordigers van de G4 en G32 zitting hebben. Staatssecretaris Klijnsma ziet de werkbedrijven als een schakel tussen de werkgever en mensen met een arbeidsbeperking die aan de slag willen. In het stuk van de sociale partners over het sociaal akkoord staat dat de huidige sw-bedrijven opgaan in die 35 werkbedrijven: fusies dus. ‘Wij zullen bepleiten dat het niet alleen tot fusies van sw-bedrijven moet leiden, want dat leidt af van de echte vraag. Die echte vraag is hoe we verbindingen tussen werkgevers en werknemers kunnen herstellen’, aldus Hamming.

Indicatieorgaan

Ook over andere onderdelen van het sociaal akkoord hebben gemeenten en sociale partners uiteenlopende opvattingen, zoals de herkeuring en de mogelijke komst van een centraal indicatieorgaan voor de keuring van arbeidsgehandicapten. Het licht tussen de kabinetsbrief en het document over het sociaal akkoord van de sociale partners ‘kan en zal in de Werkkamer tot lastige discussie leiden’, erkent Hamming. De kabinetsbrief over het sociaal akkoord leidend bij de uitwerking, benadrukt hij. ‘Die is uit onderhandeld met de sociale partners is ons verzekerd. Dat betekent dat we daar op zullen varen.’

Arbeidsquotum

Het sociaal akkoord kent ook positieve punten, vindt Hamming. ‘Werkgevers zeggen dat zij een rol willen spelen en verantwoordelijkheid willen nemen om mensen weer aan het werk te helpen. Het is cruciaal dat de verbinding tussen gemeenten en werkgevers weer wordt hersteld. Die verbinding is de afgelopen decennia totaal verbroken geraakt.’ Hamming heeft er vertrouwen in dat werkgevers op vrijwillige basis zullen zorgen voor de afgesproken arbeidsplaatsen voor mensen met een arbeidsbeperking, ondanks het feit dat werkgevers faliekant tegen de verplichting (arbeidsquotum) zijn. Het is in zijn ogen wel goed dat de Klijnsma de Quotumwet als stok achter de deur houdt.

Lees het hele interview in Binnenlands Bestuur nr. 10.