Uitstel Wmo lijkt onontkoombaar

Niet alleen in de Tweede Kamer, maar ook wethouders uit onder meer Den Haag, Groningen en Almelo stellen dat invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) per 2015 schier onmogelijk is. Uitstel lijkt onontkoombaar.

Onduidelijkheid

Het inmiddels veel te korte tijdpad tot aan de invoeringsdatum en de aanhoudende en nog steeds voortdurende onduidelijkheid over de condities waaronder gemeenten de Wmo moeten gaan uitvoeren, maken een zorgvuldige invoering van de wet in de ogen van de gemeenten onmogelijk. Dit blijkt uit gesprekken met wethouders uit zowel grote, middelgrote als kleine gemeenten. De zorgen worden in de Haagse politiek breed gedeeld.

Impasse

De Tweede Kamer debatteert in de eerste week van februari met staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA) over de impasse die is ontstaan tussen gemeenten en kabinet. Het VNG-bestuur heeft namens de gemeenten vorige week vrijdag aan het kabinet laten weten dat het onverantwoord is om de Wmo onder de huidige voorwaarden uit te voeren. Gemeenten vinden dat het kabinet nu aan zet is om water bij de wijn te doen. Het kabinet komt volgende week met een inhoudelijke reactie, zo heeft Van Rijn woensdag aan de Kamer laten weten.

Kamerdebat

Het debat komt er op initiatief van CDA-Kamerlid Mona Keijzer. Een motie van SP-Kamerlid Renske Leijten om de invoering van de wet met een jaar uit te stellen, houdt Leijten tot aan dat debat aan. Ook GroenLinks is voor uitstel. Keijzer laat het CDA-standpunt mede afhangen van de gesprekken tussen VNG en Van Rijn. De houding van het CDA is cruciaal in de Eerste Kamer.  

Hoorzitting

Mede op het verzoek van Keijzer komt er eveneens – voor 20 februari – een hoorzitting waarin de vaste Kamercommissie van VWS zelf van onder meer gemeentekoepel VNG, Wmo-raden en wethouders uit het land wil horen wat zij van het wetsvoorstel Wmo vinden dat vorige week naar de Kamer is gestuurd. Ook wil ze daar uit eerste hand horen waarom gemeenten tegen de huidige voorwaarden hebben gestemd, en waarom voor. De informatie kunnen de Kamerleden benutten bij hun schriftelijke inbreng op de wet, die op 20 februari moet worden aangeleverd. Als de beantwoording vanuit het kabinet – waar al snel vier weken overheen gaan – de Kamer tevreden stelt, kan een datum worden geprikt voor plenaire Kamerbehandeling. Vervolgens is de Eerste Kamer aan zet.

Uitstel verstandige optie

‘Uitstel is de meest verstandige optie’, vindt de Haagse wethouder Karsten Klein (Wmo, CDA). De bal én de verantwoordelijkheid liggen bij kabinet en Tweede en Eerste Kamer, stelt Klein. ‘Gemeenten zijn niet meer aan zet. Er liggen twee loodzware adviezen: dat van een meerderheid van de gemeenten die zegt dat het nu onverantwoord is om de wet in te voeren, en het advies van de Raad van State waarin het kabinet invoering per 2015 wordt ontraden.’

Doordenderen

‘We zijn de lagere overheid. Als politiek Den Haag ervoor kiest door te denderen en in te stemmen met de wet moeten we hem uitvoeren, maar dat is onverantwoord. Bij een wet als deze is zorgvuldigheid van groot belang. Het gaat niet om de aanleg van een ringweg, maar om de zorg aan vele kwetsbare burgers.’

Geen andere keus

‘Je hebt bijna geen keus meer’, vindt ook de Groningse wethouder Jannie Visscher (Wmo, SP). Uitstel zou inhoudelijk gezien jammer zijn, maar ‘zo kan het niet’. Als het kabinet snel de budgettaire kaders verruimt , de afspraken met verzekeraars wettelijk borgt en regie op de decentralisaties gaat voeren ‘zou het nog kunnen. Maar dat lijkt zo langzamerhand een illusie’, sombert Visscher. 'Ik hoop echter dat het kabinet volgende week met andere, goede voorwaarden komt.' Almelo dringt bij het rijk aan op uitstel van de decentralisatie langdurige zorg.

Asten houdt hoop

De Astense wethouder Jac Huijsmans (Leefbaar Asten) hoopt vurig op invoering per 2015 –  ‘we zijn als Peelgemeenten al zo ver met de voorbereiding’ – , maar dan moet er ‘op tijd’ duidelijkheid zijn over de randvoorwaarden. Als die er uiterlijk 1 april niet is, is invoering per 2015 niet meer verantwoord.