Tekorten Wmo en jeugd terugbrengen flinke klus

Een extra tegenvaller voor Hilversum. Het tekort op de Wmo en jeugd is verder opgelopen. Niet de eind vorig jaar ingeschatte extra 5 miljoen euro is nodig, maar 8,9 miljoen euro om de begroting sluitend te krijgen. ‘Het is moeilijk om de tekorten terug te brengen.’ Een belangrijke oorzaak van het tekort op de Wmo is het Wmo-abonnementstarief. Samen met de regio zoekt de gemeenten naar mogelijkheden om de kosten op de Wmo en jeugdzorg terug te dringen.

Landelijk probleem

De tekorten zijn een landelijk probleem, benadrukt wethouder Karin Walters (financiën, zorg, Hart voor Hilversum). ‘Gemeenten kunnen deze forse kostenstijgingen niet in hun begroting blijven opvangen. We moeten druk blijven uitoefenen op het kabinet en de Kamer.’ Als taken die het rijk aan gemeenten heeft overgedragen duurder worden, moet het rijk daarvoor met extra geld over de brug komen, vindt Walters. Een lobby daarvoor blijft Hilversum onverkort voortzetten. De wethouder zal daarnaast eventuele moties op de (digitale) algemene ledenvergadering van de VNG, eind deze maand − waarin het kabinet wordt opgeroepen meer rijksbudget voor de Wmo en de jeugdhulp vrij te maken − van harte ondersteunen.

Kostenbeheersing

Van het extra tekort van 3,9 miljoen euro komt 3 miljoen euro op conto van de Wmo. Er is een sterke stijging zichtbaar in het aantal aanvragen van begeleiding, dagbesteding en huishoudelijke hulp. Het door gemeenten gewraakte Wmo-abonnementstarief van 19 euro per maand is daar ‘schuldig’ aan, stelt Walters. ‘Sinds de invoering daarvan zien we het aantal aanvragen fors toenemen. Met zo’n regeling is het moeilijk om de kosten te beheersen.’ De stijgende jeugdzorgkosten worden voor een belangrijk deel veroorzaakt door de stijging van één procent van het aantal jongeren dat jeugdhulp krijgt.

Reserves

In tegenstelling tot veel gemeenten heeft Hilversum nog een reserve van 70 miljoen euro, op een totaalbegroting van 262 miljoen. ‘We kunnen een deukje lijden. Al hebben we de reserve ook nodig om de corona-effecten op te vangen.’ In vergelijking met andere G40 gemeenten doet Hilversum het op zich ook niet zo slecht, vertelt Walters niet zonder trots. ‘Hilversum heeft met 200 euro per inwoner de laagste kosten voor jeugdzorg. Bij de Wmo zitten we op een gemiddelde van 217 euro per inwoner terwijl het gemiddelde in de G40 op 238 euro per inwoner ligt.’

Sociale basis

Dit betekent echter niet dat Hilversum tevreden is. De kostenstijging moet worden beperkt. Het college heeft daartoe vijf speerpunten benoemd. De lobby richting Den Haag is daar een van. Verder wil het college meer inzetten op versterking van de sociale basis. ‘Zo kennen we het project begeleiding in de wijk, dat we nu van twee naar vier wijken gaan uitbreiden’, verduidelijkt Walters. Via dit project worden wijkbewoners zonder indicatie, op een laagdrempelige manier, op weg geholpen zodat later duurdere zorg en ondersteuning niet nodig is.

Leren van elkaar

Met de zes andere gemeenten in de regio Gooi- en Vechtstreek, waarmee samen de Wmo en jeugdhulp wordt ingekocht, is onlangs het regionale programma ‘Naar een financieel gezond domein’ gestart. Op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau worden kennis en ervaringen uitgewisseld. ‘We willen leren van elkaar om te komen tot besparingen bij de Wmo en jeugdzorg. Welke beleidsregels hanteren verschillende gemeenten bijvoorbeeld bij het indiceren van zorg en ondersteuning.’

Data-analyse

Als vierde gaat de gemeente meer tijd steken in data-analyse in het sociaal domein. Er is onlangs een adviseur data-gestuurd werken aangesteld. Met meer inzicht in data kan beter worden gestuurd, is de achterliggende gedachte. Het college gaat als vijfde aan de slag met de aanbevelingen van KMPG, die was gevraagd wat de gemeente kan doen om meer grip op de kosten van het sociaal domein te krijgen. Een van de adviezen was het vergroten van inzicht. Als de gemeente beter in staat is om, op basis van data, ontwikkelingen te voorspellen, kan daar beter en tijdig op worden gestuurd. De gemeente moet daarnaast een steviger rol nemen bij de transformatie. ‘We moeten onder andere meer inzetten op preventie’, aldus Walters. De gemeente moet processen integraler aansturen, zo adviseert KPMG verder. ‘Er kan een koppeling komen tussen inhoud, informatiemanagement en financiën. Als dit er is, zijn effecten van beleid en uitvoering snel en efficiënt te zien waardoor bijstellen mogelijk is.’