SZW: Participatiewet in veel gemeenten niet nageleefd

Een aantal gemeenten lapt de uitvoering van de verscherpte maatregelen in de Participatiewet deels aan de laars. Dat schrijft de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in haar recente rapport over de handhaving van de arbeidsverplichtingen voor bijstandscliënten.

Klantmanagers

Op basis van een rondgang bij klantmanagers van gemeentelijke sociale diensten blijkt dat zeker vijf verplichtingen voor bijstandscliënten lang niet altijd worden gehandhaafd. Ook wijken sommige klantmanagers volgens de inspectie naar eigen inzicht af van de wettelijk op te leggen sancties. Een aantal van hen redeneert dat het gedrag van cliënten ook met lichtere sancties kan worden bijgestuurd, zonder dat de cliënt het risico loopt op korte termijn in de schulden te raken.

Rechtsgelijkheid

Volgens de inspectie SZW komt door een variërende omgang met de Participatiewet de rechtsgelijkheid in gevaar. Omdat de verplichtingen waarvan wordt afgeweken door veel klantmanagers als onwerkbaar worden gezien, vraagt de inspectie zich af of de Participatiewet in zijn huidige vorm überhaupt te handhaven is. ‘Het is de vraag of deze afstand tussen de wetgeving en de uitvoeringspraktijk kan worden verkleind zonder daarbij ook naar de wetgeving te kijken’, aldus het eindoordeel van het rapport.

Maatwerk

Divosa-voorzitter Erik Dannenberg ging op verzoek van de Inspectie SZW in mei al per brief in op de conceptversie van het rapport. Hij schaart zich in die reactie achter de klantmanagers die maatwerk hanteren. Dannenberg wijst erop dat Divosa het ministerie en de Tweede Kamer al eerder te kennen heeft gegeven dat het de Participatiewet met zijn huidige verplichtingen als onwerkbaar beschouwt.

Doel voorbij

De VNG is het met Dannenberg eens. In 2014 waarschuwde de VNG het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Eerste en Tweede Kamer al dat de aangescherpte maatregelen hun doel voorbij dreigen te schieten doordat de nadruk op controle en handhaving komt te liggen in plaats van op participatie door de burger. ‘Het huidige rapport toont naar onze mening dan ook goed aan dat de huidige uitvoeringspraktijk bij gemeenten nog steeds worstelt met de hierboven gestelde opmerkingen’, aldus de VNG. 

Zie Rapport Inspectie SZW over de handhaving van de arbeidsverplichtingen in de Participatiewet.