‘Speelruimte’ nodig voor speciale gevallen thuiszitters

In de aanpak van zogenaamde thuiszitters – kinderen en jongeren die niet naar school gaan – is een positieve beweging te zien. Toch is er behoefte aan meer 'speelruimte' in regels en budgetten om tot passende oplossingen te komen voor de kleine groep thuiszitters die niet binnen de bestaande kaders passen. 

Ruimte
Dat concludeert Marc Dullaert, oud-Kinderombudsman en partner bij adviesbureau BMC, op basis van onderzoek dat hij samen met organisatie Gedragswerk uitvoerde in zes regio's in Nederland. Gemeenten, onderwijsinstellingen en samenwerkingsverbanden in die regio's geven aan dat er niet zozeer behoefte is aan nieuwe regels of meer geld. Wel is er behoefte aan 'speelruimte'.

Samenwerking
De rapportage is een vervolg op een advies dat in januari 2019 uitkwam. Sindsdien is er actie ondernomen in de onderzochte regio's, constateert Dullaert. 'Er ontstaat maatwerk, er wordt preventiever gewerkt, er zijn nieuwe en vooral andere ontwikkelplekken voor kinderen en jongeren gecreëerd. En bovenal: de samenwerking in deze regio’s is goed.'

Regels
Toch blijven er gevallen bestaan waar het behoorlijk 'vast' zit. Een kleine groep thuiszitters past nog altijd niet binnen de gebruikelijke procedures. Daarbij zijn het vooral de regels die in de weg zitten: 'Veel zorgvuldig uitgedokterde mogelijkheden om een kind of jongere een passende plek te bezorgen, stranden op formele regels. Met als gevolg stagnatie in de ontwikkeling van kinderen en jongeren, en frustraties bij ouders en de samenwerkende partijen in regio.'

Frictiebudget
Voor dat soort gevallen is er meer speelruimte nodig om een passende oplossing te bieden. Gemeenten kunnen dat realiseren door bijvoorbeeld samen met onderwijspartners een frictiebudget beschikbaar te stellen voor speciale gevallen, adviseert Dullaert. Dat budget is beschikbaar voor maatwerk en kent flexibelere regels voor de verantwoording achteraf.

Analyse
Een ander concreet advies is het opstellen van een maatschappelijke kosten-batenanalyse op het gebied van de preventie van thuiszitten. Zo'n analyse kan onderbouwen dat het verstandig is om te investeren in preventie, waardoor er duidelijke afspraken gemaakt kunnen worden tussen samenwerkingspartners.

Verzuim
In het voorgaande onderzoek uit 2019 werden al tien adviezen opgesteld, die in het vandaag verschenen rapport worden aangevuld. Eén van de adviezen was bijvoorbeeld om het verschil tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim te schrappen. Alle vormen van verzuim zijn immers ongewenst, is de gedachte. In het vernieuwde advies wordt de term verzuim simpelweg vervangen door het woord 'afwezigheid'.