Snelle besparingen jeugdzorg niet haalbaar

Het is voor gemeenten onhaalbaar om op korte termijn de door het rijk opgelegde bezuinigingen op de jeugdzorg te realiseren. Vanwege de grote risico’s en de geringe kans dat de jeugdhulp snel goedkoper en beter worden, vinden de Rekenkamers van de G4 dat de Jeugdwet al na twee in plaats van na vijf jaar moet worden geëvalueerd.

Kamerbrief

Dat schrijven de Rekenkamers van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer. Directe aanleiding voor de brief aan de politiek zijn de onderzoeksresultaten van de Rekenkamers naar de voorbereiding van de G4-gemeenten op de invoering van de decentralisatie jeugdzorg. Daarbij is een groot aantal risico’s aan het licht gekomen.

Realiseren bezuiniging

Een daarvan is de realisatie van de bezuinigingstaakstelling. Die wordt te optimistisch ingeschat, waarschuwen de G4-Rekenkamers. Met de decentralisatie van de jeugdzorg van rijk en provincie naar de gemeente is zo’n 4 miljard euro gemoeid. Het rijk heeft gemeenten een bezuinigingstaakstelling opgelegd die oploopt van 120 miljoen euro in 2015 tot 450 miljoen in 2017. Die bezuiniging moet worden gerealiseerd door een verbeterde manier van werken. Preventie en het meer benutten van de ‘eigen kracht’ van jeugdigen en gezinnen zijn daarbij toverwoorden. De Rekenkamers stellen niet alleen dat het aantal jaar kan duren voordat de nieuwe werkwijze en aanpak leidt tot afname van de zorgvraag, maar waarschuwen ook dat het juist kan leiden tot meer vraag naar jeugdhulp en daarmee stijging van de kosten voor gemeenten.

Evaluatie eerder

Het nieuwe beleid vereist daarnaast fikse investeringen, zoals in nieuw ict-systemen en het opzetten van het lokale zorgaanbod. ‘Het is onzeker of, en op welke termijn deze extra investeringen worden gevolgd door besparingen op de zorgkosten’, aldus de gezamenlijke Rekenkamers. Vanwege al die onzekerheden vinden de G4-Rekenkamers het gewenst dat er na twee in plaats van na vijf jaar een tussenstand wordt opgemaakt.

Aanhouden reserves

Naast de Kamerbrief hebben de G4-Rekenkamers dinsdag ook een brief naar alle Nederlandse gemeenteraden gestuurd. Daarin maken zij de raden deelgenoot van de risico’s van de transitie jeugdzorg die zij in hun onderzoeken hebben opgespoord. Daarin temperen zij de te optimistische verwachtingen ten aanzien van ‘eigen kracht’, zoals ook aangestipt in de Kamerbrief. ‘De wetgever, evenals de G4, beschouwt dit als een leidend principe binnen de nieuwe organisatie en uitvoering van de jeugdhulpverlening. Uit ons onderzoek blijkt dat het onzeker is of een groter beroep op de eigen kracht (zelfredzaamheid) en het eigen sociaal netwerk van jeugdigen en gezinnen haalbaar is’, aldus de G4-Rekenkamers. Gezien de grote financiële risico’s is het aanhouden van reserves om eventuele tegenvallers op te vangen, in de ogen van de Rekenkamers geen overbodige luxe.