Schrappen thuiszorg (deels) oorzaak overschotten Wmo

Renswoude heeft de twijfelachtige eer van alle Nederlandse gemeenten het meest te hebben overgehouden op het budget voor maatschappelijke ondersteuning en jeugd. Zes van de gemeenten in de ‘top tien hoogste overschot’ tellen minder dan 20.000 inwoners. Veel gemeenten die vorig jaar fors overhielden op het zorgbudget hebben per 2015 of in de loop van vorig jaar de huishoudelijke hulp geschrapt of versoberd. Zoals Heerenveen (nr 2), Ferwerderadiel (nr 9) en Oosterhout (nr 21).

Algemene voorziening

Renswoude hield vorig jaar ruim 53 procent over op het budget dat het rijk via het gemeentefonds over de gemeenten heeft verdeeld. Van de 2,23 miljoen euro die de gemeente kreeg voor de Wmo en jeugdhulp bleef 1,2 miljoen euro onbesteed. Heerenveen kent een overschot van bijna 37 procent (ruim 13 miljoen) op het budget dat in 2015 ruim 35,3 miljoen euro omvatte. De gemeente heeft de huishoudelijke hulp vorig jaar als zogeheten algemene voorziening ingericht. Als inwoners voor huishoudelijke hulp in aanmerking komen, moeten zij dat vervolgens zelf regelen en betalen. Of dat de (belangrijkste) oorzaak is van het overschot, kon de gemeente gisteren niet aangeven. Ze komt daar later op terug.

Beleid aangepast

Hetzelfde geldt voor Oosterhout; een van de 70 gemeenten met een overschot hoger dan twintig procent. Ook Oosterhout (overschot ruim 9,4 miljoen; 26,5 procent) is per januari 2015 met de huishoudelijke hulp als maatwerkvoorziening gestopt. Het leverde de gemeente een hausse aan bezwaarschriften én rechtszaken op. Naar aanleiding van de uitspraak van hoogste rechter in mei, is inmiddels besloten de huishoudelijke hulp per januari 2017 weer als maatwerkvoorziening aan te bieden. Iedereen die nu bij de gemeente aanklopt voor deze vorm van ondersteuning wordt al wel – vooruitlopend op het nieuwe beleid – geholpen, laat een woordvoerder desgevraagd weten. De wethouder financiën laat vandaag aan Binnenlands Bestuur weten waardoor het overschot is veroorzaakt en wat daarmee is gebeurd.

Tekort is foutje

371 van de 393 gemeenten die Nederland in 2015 telde, hebben samen 1,18 miljard euro overgehouden van het budget dat ze van het rijk kregen voor maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg. Zeventig gemeenten hielden meer dan eenvijfde over van hun budget; daarvan weer acht gemeenten gaven meer dan 30 procent van het beschikbare budget niet uit, zo blijkt uit de maandagavond door Binnenlandse Zaken vrijgegeven definitieve realisatiecijfers over 2015. In een brief aan de Kamer schreef minister Plasterk maandag dat de verantwoordelijkheid voor de cijfers bij de gemeente ligt. Giessendam heeft gemeld dat haar cijfers niet kloppen, maar legt de schuld daarvan bij het ministerie. De gemeente heeft geen tekort, maar een overschot van bijna een miljoen euro.

Vertekend beeld

‘De cijfers die door Binnenlandse Zaken zijn vrijgegeven voor alle gemeenten geven voor gemeente Giessenlanden een vertekend beeld. In tegenstelling tot de werkelijkheid lijkt er door Giessenlanden een dubbel rijksbudget te zijn besteed voor maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg. Binnen het Wmo- en jeugdzorgbudget vallen echter ook dorpshuizen en deze zijn in Giessenlanden in 2015 verzelfstandigd. Het scheve beeld ontstaat doordat voor de verzelfstandiging van deze dorpshuizen een aanzienlijke bijdrage voor de verzelfstandiging is meegegeven. Hierdoor lijkt er veel meer (een dubbel) budget te zijn gebruikt voor Wmo- en jeugdzorg’, zo stelt de gemeente in een reactie.