Run gemeenten op extra Wmo-geld voor huishoudelijke hulp

300 Gemeenten hebben plannen ingediend bij het ministerie van Volksgezondheid om aanspraak te maken op de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT). Daarvoor is in 2015 en 2016 190 miljoen euro beschikbaar. Deels om de (rijks)bezuinigingen op de huishoudelijke hulp te verzachten, maar ook om banen in de thuiszorg te behouden.

Onder de 300 indieners zijn 14 gemeenten in Twente, 24 Friese gemeenten en de gemeente Veenendaal. Als hun plannen, en die van alle andere gemeenten, ongewijzigd worden goedgekeurd, kunnen ongeveer 14.000 mensen langer hun baan behouden. Dat heeft staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) de Kamer onlangs laten weten. Inmiddels hebben 108 gemeenten gehoord dat ze hun plannen moeten aanpassen dan wel opnieuw moeten indienen.

De Twentse gemeenten hebben er bij Van Rijn overigens al op aangedrongen de regeling structureel te maken. De Huishoudelijke Hulp Toelage verzacht weliswaar de budgetkorting van 40 procent op de huishoudelijke hulp, maar het blijft een fikse korting, zo stellen de 14 gemeenten. Die krijgen vanaf 2015 17 miljoen euro minder voor huishoudelijke hulp. Die rijkskorting zal hoe dan ook merkbaar zijn voor inwoners en medewerkers, zo hebben de gemeenten aan de staatssecretaris laten weten.

Kortingsbonnen
Het Twentse plan behelst het opzetten van een nieuw systeem, waarbij  Twentenaren in aanmerking kunnen komen voor kortingsbonnen (dienstencheques) voor algemene voorzieningen zoals een strijk- en washulp en/of hulp bij het ramenwassen. De 14 gemeenten willen hiermee bereiken dat mensen laagdrempelig zelf ondersteuning in het huishouden kunnen regelen, of een aanvulling kunnen krijgen op de ondersteuning die ze ontvangen vanuit de Wmo 2015. Aanvullend op dit bonnensysteem willen de Twentse gemeenten de afbouw van de werkgelegenheid bij de aanbieders huishoudelijke hulp verzachten en meer geleidelijk laten plaatsvinden.

‘De zorgaanbieders moeten personeel ontslaan als gevolg van de rijksbezuinigingen op de huishoudelijke hulp. We willen voorkomen dat per januari mensen moeten afvloeien die later weer nodig zijn als het bonnensysteem gaat werken’, laat een woordvoerder namens de 14 gemeenten weten.

Mantelzorgers
De verwachting is dat mensen dankzij dit bonnensysteem hulp blijven ‘kopen’, zodat de mensen die de huishoudelijke hulp leveren hierdoor aan het werk kunnen blijven. Ook willen de gemeenten de groepen die voor bonnen in aanmerking komen groter te maken dan de bestaande groep die nu via de Wmo voor huishoudelijke hulp is geïndiceerd. De gemeenten denken daarbij aan mantelzorgers, vrijwilligers en mensen boven de 70/75 jaar. ‘Daarmee stijgt het volume en dat is positief voor het behoud van de werkgelegenheid’, aldus de woordvoerder. 

Volgens de indieners staat het Twentse plan garant voor het behoud van 360 tijdelijke banen en 860 banen structureel, zolang deze regeling loopt. De gemeenten hopen zo’n 7,7 miljoen euro uit de ‘HHT-ruif’ te ontvangen. Het plan is samen met 12 aanbieders van huishoudelijke hulp ingediend. Zodra er groen licht vanuit VWS komt, worden de plannen verder uitgewerkt. Het kortingsbonnen-systeem moet in december helemaal zijn uitgewerkt, zodat hulpbehoevenden vanaf januari weten of ze er in aanmerking voor komen en hoe ze kunnen worden aangevraagd.

Himmelsjeks
24 Friese gemeenten willen een vouchersysteem invoeren; de Himmelsjek, zoal de Friezen het noemen. Inwoners van Friesland die nu of later worden gekort op de huishoudelijke hulp kunnen de zogenaamde Himmelsjeks kopen bij een zorgaanbieder. Mensen met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum moeten daarvoor 2,50 euro betalen en mensen met een inkomen tot modaal 7,50 euro. Hogere inkomens komen niet voor een Himmelsjek in aanmerking; die moeten zelf hulp regelen en betalen. De Himmelsjeks zijn te verzilveren bij de Friese thuiszorgaanbieders die in de gemeente actief zijn. De gemeenten willen ook dat mantelzorgers sjeks kunnen kopen, om langdurige overbelasting te voorkomen. Voor hun plannen hebben de Friese gemeenten ruim 11 miljoen euro aangevraagd. Ze verwachten begin november iets van VWS te horen, zo laat een woordvoerder van Súdwest-Fryslân namens de 24 gemeenten desgevraagd weten. De samenwerkende partijen in Friesland denken met de plannen 1.750 mensen (350 fte) aan het werk te kunnen houden.

Schoonmaak
De gemeente Veenendaal wil een deel van de HHT inzetten om het klanttarief van 15 euro per uur voor de huishoudelijke hulp gefaseerd in te voeren. Nu betalen inwoners alleen een eigen bijdrage, die door het CAK wordt berekend. Vanaf komend jaar moeten inwoners een klanttarief gaan betalen. Door inwoners geleidelijk aan te laten wennen aan dat tarief, wordt voor een ‘zachte landing’ gezorgd, stelt Veenendaal. Het klanttarief geldt voor bestaande en nieuwe gebruikers vanaf 1 januari 2015. Voor bestaande gebruikers geldt wel een overgang tot medio september volgend jaar. De financiering van die overgangsperiode 2015 zit eveneens in de Veenendaalse aanvraag. Inwoners van Veenendaal die vóór 1 januari 2015 huishoudelijke ondersteuning ontvangen, behouden deze tot medio september 2015. Daarna kunnen ze een beroep doen op de algemene voorziening schoonmaakondersteuning.

Zorgaanbieders
Het plan zorgt ook voor een zachte landing voor de thuiszorgmedewerkers, stelt de gemeente. Veenendaal verwacht dat met de gefaseerde invoering van het klanttarief inwoners langer een beroep doen op de huishoudelijke ondersteuning, zodat het huishoudelijke personeel bij de gecontracteerde zorgaanbieders aan de slag kan blijven. Het mes snijdt aldus aan twee kanten.  Hulpbehoevenden hebben meer tijd om zich voor te bereiden op de aankomende veranderingen en thuiszorgmedewerkers behouden hun werk. Voor uitvoering van het plan dat de gemeente Veenendaal samen met zorgaanbieders is opgesteld en ingediend, is 940.000 euro nodig. Medio november hoopt Veenendaal vanuit het ministerie een reactie op haar plan te krijgen.