Rotterdamse rechter passeert Participatiewet

De Rotterdamse rechtbank dwingt de gemeente Rotterdam om mee te werken met een schuldenregeling voor een vrouw met een fraudeschuld. Die uitspraak gaat recht tegen artikel 60c van de Participatiewet in. Dat schrijft voor dat een gemeente niet mag meewerken aan regelingen van schulden die zijn ontstaan doordat uitkeringsontvangers de inlichtingenplicht hebben geschonden.

Gemeente akkoord zonder kwijtschelding

De vrouw had de rechter verzocht om een laatste dwarsliggende schuldeiser te dwingen mee te werken met een minnelijke regeling óf haar toe te laten tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). Toen de rechter bij het behandelen van het dossier zag dat de gemeente Rotterdam akkoord was gegaan met het voorstel, maar geen kwijtschelding wilde toekennen, hield hij de zaak aan. Nadat de gemeente alsnog niet met kwijtschelding akkoord ging, besloot de rechter de gemeente samen met de andere dwarsligger als weigerende schuldeiser aan te merken.  

Faillisementswet boven Participatiewet

Beide weigeraars zijn uiteindelijk gedwongen om mee te werken aan de regeling. Het argument van de gemeente, dat zij onder artikel 60c van de Participatiewet niet mág meewerken aan een regeling voor de vrouw, beaamt de rechter. Uit de afweging (onder de Faillissementswet) tussen de belangen van de twee dwarsliggers enerzijds en de overige 16 schuldeisers en de vrouw anderzijds, kwam echter dat de belangen van de laatste partijen zwaarden wegen. Doordat de gemeente Rotterdam geen kwijtschelding kan bieden, is er volgens de rechter in feite sprake van een betalingsregeling. Dat brengt volgens de rechter de belangen van de vrouw en de schuldeisers die akkoord zijn gegaan in gevaar. Ook krijgt de vrouw hierdoor geen schone lei aan het eind van het driejarige schuldentraject terwijl dat nu net de essentie van zo'n traject is. Onder het enige alternatief dat zou overblijven – de Wsnp – zouden hoge bewindvoeringskosten ontstaan en zouden de schuldeisers minder van hun geld terugzien.

Fout schuldhulpverlening

‘In feite had de schuldhulpverlening bij het voorbereiden van de regeling niet akkoord mogen gaan met de gemeente Rotterdam zonder dat sprake is van een kwijtschelding aan het einde van de rit. Dat was een fout. Een regeling moet namelijk leiden tot een schone lei’, legt NVVK-jurist Joeri Eijzenbach uit. ‘Wat nieuw is aan deze uitspraak is dat de rechter hier zelfstandig heeft ingegrepen. Voor het eerst heeft een rechter een gemeente die als schuldeiser formeel akkoord gaat met een regeling, maar niet instemt met kwijtschelding, als weigeraar aangemerkt.’

‘Berucht artikel’

Dat de Faillissementswet voorrang krijgt op de Participatiewet gebeurt volgens Eijzenbach vaker. ‘Omdat het hier gaat om een bestuursrechtelijke fraudeschuld, is deze onder de Faillissementswet saneerbaar. In tegenstelling tot een strafrechtelijke fraudeschuld komt deze namelijk niet per se met opzet tot stand. Daardoor kan de rechter een gemeente alsnog dwingen tot instemming met een regeling inclusief kwijtschelding.’ Eijzenbach noemt artikel 60c van de Participatiewet een ‘berucht artikel’. Volgens hem dwingt de bepaling cliënten in deze gevallen tot een gang naar de rechter omdat die als enige een gemeente alsnog kan dwingen om akkoord te gaan met sanering. ‘Een gemeente mag hier niet uit eigen beweging namelijk niet aan meewerken. Dat is bizar’, aldus Eijzenbach. ‘Al helemaal omdat hierdoor feitelijk de afdeling schuldhulpverlening en de afdeling werk en inkomen van eenzelfde gemeente tegenover elkaar komen te staan in de rechtszaal. Zowel Schuldhulpverlening als Werk en Inkomen vallen onder de systeemverantwoordelijkheid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daar ligt dus de sleutel voor de oplossing.’