Participatiewet heeft tijd nodig

Het is nog te vroeg om te spreken van een mislukking van de Participatiewet, vindt adviesbureau Berenschot. Dit stelt het in reactie op de conclusie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat de doelstellingen van de Participatiewet nauwelijks zijn behaald. ‘Geef zo'n nieuwe wet voldoende tijd om tot ontwikkeling te komen.’

Niet mislukt
Het SCP meldde vorige week dat de Participatiewet baankansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt nauwelijks heeft verhoogd. Dat klopt, zegt adviesbureau Berenschot, maar daaruit kan niet de conclusie worden getrokken dat de Participatiewet onherroepelijk mislukt is, laat staan dat er opnieuw grote systeemwijzigingen nodig zijn. Het invoeren van de Participatiewet in 2015 bracht veel nieuwe taken voor gemeenten met zich mee. Martin Heekelaar, sectorleider Werk en Inkomen bij Berenschot: ‘Het is niet gek dat je er jaren over doet om dat op de rails te krijgen. Een definitief oordeel over de wet kunnen we absoluut nog niet vellen.’

Stijgende lijn
Om dat te illustreren, wijst Heekelaar op de groep arbeidsbeperkten die via gemeenten aan het werk geholpen worden. Het gaat om mensen die voorheen in aanmerking kwam voor Wajong en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en onder het nieuwe stelsel een deel van de doelgroep van de Participatiewet vormt. In een recent verschenen memo laat Heekelaar zien dat veel gemeenten nu meer arbeidsplaatsen verschaffen aan arbeidsbeperkten dan voor 2015. Dat is in bijna de helft van de gemeenten het geval. Bovendien is er een stijgende lijn te zien: het aantal arbeidsbeperkten dat met hulp van de gemeente aan de slag kon, daalde weliswaar na de invoering van de Participatiewet, maar loopt snel weer omhoog. ‘Als je dat doortrekt, gaat het in de toekomst steeds beter’, aldus Heekelaar.

Goede voorbeelden
Bovendien zijn er grote verschillen tussen gemeenten. Heekelaar: ‘Je moet ervoor waken dat het geen gemeente-bashen wordt. Er zijn ook veel goede voorbeelden in het land.’ In de memo is een ranglijst opgenomen van gemeenten die nu meer arbeidsbeperkten helpen dan onder de vorige regeling het geval was. Daarom moet volgens Heekelaar de ingezette koers doorgezet worden. Gemeenten waar de opstartproblemen nog niet verholpen zijn, kunnen van de goede voorbeelden leren. ‘Geef zo'n nieuwe wet voldoende tijd om tot ontwikkeling te komen.’

Flevoland
Ook het Regionaal Werkbedrijf Flevoland (RWF) deelt de conclusies uit het SCP rapport maar ten dele. Dit samenwerkingsverband van werknemers- en werkgeversorganisaties, gemeenten en onderwijsinstellingen merkt op dat in Flevoland de toestroom van kansarme werkzoekenden naar regulier werk elk jaar toeneemt. Ook uit de memo van Berenschot blijkt dat Flevoland goede resultaten boekt. Vijf van de zes gemeenten in Flevoland helpen nu meer mensen aan een baan dan voor de invoering van de Participatiewet. Almere staat op de achtste plek in de ranglijst van G44-gemeenten die Berenschot maakte. 

Budgetten ontoereikend
De gemeente Den Haag staat in dezelfde lijst op de eerste plek. Dat is volgens een woordvoerder van de gemeente vooral te danken aan extra geld dat Den Haag inzet uit eigen middelen: ‘Zowel op de budgetten voor uitkeringen als op de budgetten om mensen naar werk te begeleiden, leggen wij als stad geld bij.’ Het meerendeel van de banen voor arbeidsbeperkten die de gemeente realiseerde, zijn STiP-banen, waarin de gemeente structureel 27 miljoen investeert. 'De hoogte van de budgetten is een belangrijk knelpunt van de huidige Participatiewet,' aldus de gemeente. 'De Haagse prestaties zouden met alleen de rijksmiddelen onmogelijk zijn geweest.'