Op zoek naar dat ene vonkje

Negentig activeringscoaches helpen Rotterdamse bijstandsgerechtigden met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt toe te leiden naar een tegenprestatie naar keuze. Al is het woord tegenprestatie in Rotterdam taboe. In de havenstad wordt over Prestatie010 gesproken. Vrijblijvend is het niet. ‘Niets doen is geen optie.’

Multiproblematiek

De doelgroep van Prestatie010 bestaat uit 20.000 van de 33.500 Rotterdamse uitkeringsgerechtigden. ‘Het gaat om mensen met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt, die gemiddeld elf jaar in de uitkering zitten’, gemiddeld 52 jaar oud zijn en vaak taalproblemen hebben’, aldus Nico van Wijk, afdelingshoofd Prestatie010. Bij de doelgroep speelt vaak multiproblematiek. Een groot deel is van niet-Nederlandse herkomst, ze hebben weinig of geen scholing en nauwelijks werkervaring. Waarschijnlijk heeft meer dan de helft van hen schulden en er zit een aanzienlijk deel bij dat een licht verstandelijke beperking heeft. ‘Kortom: een groot deel van deze mensen zal morgen niet naar betaald werk kunnen worden geleid’, aldus Van Wijk. ‘Maar ze kúnnen wel wat. En daar proberen we ze in te helpen, zodat ze niet alleen beter in hun vel komen te zitten, maar ook beter kunnen participeren in de samenleving.’

Belemmeringen

De stad begon in 2011 met vijf activeringscoaches (in twee wijken) en heeft er inmiddels negentig. Zij spreken al die 20.000 Rotterdammers en proberen hen te bewegen van de spreekwoordelijke bank af te komen. Jasper Manschot is een van die negentig activeringscoaches. ‘We proberen hen intensief te begeleiden en op die manier stappen te laten zetten in hun ontwikkeling en in hun welzijn. Er wordt gewerkt aan de belemmeringen die ze hebben. Die kunnen van fysieke of psychische aard zijn, maar er kan ook sociale problematiek spelen, zoals eenzaamheid en terroriserende ex-partners. Daarover gaan we met de mensen in gesprek. We maken op die manier een inschatting van wat er in het leven speelt van die persoon.’ Ook wordt gekeken naar hoe actief de persoon is. ‘Vervolgens vragen we wat ze zouden willen en kunnen en daar proberen we zo veel mogelijk rekening mee te houden.’

Vonkje

Een standaard recept is er niet. ‘Per geval is het een ander gesprek. Dat heeft te maken met motivatie, met belemmeringen, met persoonlijkheid en met geschiedenis. Je probeert een zo ideaal mogelijke situatie te creëren, ook lettend op belasting en belastbaarheid’, aldus Manschot. ‘Maar we zijn wel duidelijk. Niets doen is geen optie. Wij gaan van persoon op persoon op zoek naar een vonkje dat we kunnen laten ontvlammen. Soms zit daar een beetje dwingende hulp vanuit ons bij en sommige personen bereik je ook gewoon niet. Maar dat is een hele kleine groep.’

Intensiever

Vorig jaar is besloten 9.000 van de doelgroep van 20.000 intensiever te gaan begeleiden; het gaat om de meest kansrijken gezien hun leeftijd, uitkeringsduur en activiteiten. Met de overige 11.000 bijstandsgerechtigden hebben de coaches een keer per jaar een gesprek. Manschot: ‘Het is heel fijn dat die ruimte er nu is en dat het er niet allemaal in een gesprek uit geperst moet worden. We kunnen de tijd nemen en de tijd geven aan mensen. Sommige mensen hebben ook tijd nodig om aan een idee te wennen, zoals dat ze bijvoorbeeld vrijwilligerswerk in het buurthuis om de hoek kunnen doen.’ Een tegenprestatie kan overigens van alles zijn. Mantelzorg, vrijwilligerswerk of andere nuttige maatschappelijk nuttige activiteit, een taalcursus of werken aan persoonlijke ontwikkeling; het telt allemaal mee.

Van niets naar salaris

Het afgelopen jaar zijn vanuit de doelgroep van Prestatie010 280 mensen direct uitgestroomd naar betaald werk. 750 Rotterdammers zijn overgedragen aan de dienst werk en inkomen, die voor de re-integratie naar (betaald) werk aan de lat staat. De bedoeling is dat elke werkzoekende de beweging van ‘niets naar iets’, van ‘iets naar iets voor een ander (zoals vrijwilligerswerk en/of mantelzorg)’en van ‘iets voor een ander naar iets voor een salaris’ maakt.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 2 van deze week (inlog)