Onvrede over ‘stroppenpot’ Wmo en jeugd

Niet alle gemeenten met tekorten op de jeugdhulp en Wmo hebben een beroep gedaan op de ‘stroppenpot’ van 200 miljoen euro. Zo hebben de zeventien gemeenten in Zuid-Holland Zuid ondanks een tekort van ruim 7 miljoen euro tekorten geen aanvraag ingediend. De regio haalt de drempel niet. Wrang, vindt de regio. Zeker omdat de tekorten oplopen.

Op zijn kop

‘Terwijl wij al forse tekorten in het jeugddomein hebben, moeten wij straks meebetalen aan een landelijk fonds, waar we door de gehanteerde definities en ingebouwde drempel zelf geen aanspraak op kunnen maken. Voor onze regio is dit extra wrang en het voelt voor ons dan ook als de wereld op zijn kop’, stelt de Zwijndrechtse wethouder Jolanda de Witte, coördinerend portefeuillehouder Jeugd van de regio ZHZ. Het tekort in de regio is dit jaar inmiddels opgelopen tot 10,1 miljoen euro.

Moeite

Het rijk en de gemeenten dragen ieder 100 miljoen euro bij aan het Fonds tekortgemeenten. Tijdens de algemene ledervergadering van de VNG eind juni, waar is ingestemd met de stroppenpot, hadden daar meer gemeenten moeite mee, zoals de gemeenten uit de regio Holland-Rijnland. Namens de regio stelde wethouder Van Kempen van de gemeente Teylingen destijds dat het niet reëel is dat tekortgemeenten het fonds voeden, terwijl ze er geen geld uit krijgen.

Drempel te hoog

Teylingen heeft geen beroep op de stroppenport gedaan. ‘We hebben wel tekorten, maar de drempel om in aanmerking te komen voor het noodfonds was te hoog’, zo laat een woordvoerder weten. Ook Midden-Groningen heeft geen aanvraag ingediend, ook al schrijft de gemeente voor 4 miljoen euro rode cijfers op de jeugdhulp. ‘We voldeden niet aan de, financiële, eisen die gesteld werden om in aanmerking te komen voor dit fonds’, aldus een woordvoerder. ‘De resultaten over 2016 en 2017 zijn niet negatief genoeg om in aanmerking te komen voor dit fonds.’ Op de Wmo heeft de gemeente geen tekort, maar een overschot. Almere had over 2017 wel een tekort op de jeugdhulp, maar niet op de Wmo. ‘In totaal is het tekort te laag voor het succesvol doen van een aanvraag, aldus een woordvoerder van de gemeente.

Macrobudget

Schrale troost voor regio’s die wel tekorten hebben, maar niet in aanmerking komen voor een bijdrage uit het Fonds, is de afspraak tussen VNG en het ministerie van VWS dat er nader onderzoek komt naar de toegenomen vraag en kosten van de jeugdhulp. De Witte: ‘Aan een dergelijk onderzoek werken wij graag mee. Wij zijn ook van mening dat zo'n onderzoek niet vrijblijvend kan zijn en gaan er vanuit dat het bijdraagt aan voldoende macrobudget voor de jeugdhulp. Uiteindelijk hebben wij als gemeenten allemaal dezelfde opdracht en dat is ervoor te zorgen dat elk kind de hulp krijgt, die noodzakelijk is.’

Bijna 90 miljoen

Naast Leeuwarden, Hengelo, Zoetermeer, Maastricht en Oisterwijk hebben in ieder geval ook Eindhoven en Zaanstad een aanvraag ingediend. Eindhoven voor een bedrag van bijna 29 miljoen euro. ‘We houden er rekening mee dat we een veel lager bedrag zullen ontvangen’, laat een woordvoerder van de gemeente Eindhoven weten. Als de beschikbare 200 miljoen euro wordt overvraagd, wordt met een staffel gewerkt. Gemeenten met grotere tekorten krijgen dan relatief meer compensatie. Het totale tekort over 2016 en 2017 voor de Wmo en jeugdzorg bedroeg in Eindhoven bijna 38 miljoen euro. Deze zes gemeenten samen hebben voor bijna 90 miljoen euro compensatie aangevraagd voor hun tekorten.

Onbekend

Het is niet bekend welke gemeenten een aanvraag hebben ingediend. De VNG wil de lijst van gemeenten die een beroep hebben gedaan op het Fonds tekortgemeenten, en het totaalbedrag dat zij aanvragen, niet vrijgeven. Er is alleen bekend gemaakt dat 88 gemeenten een aanvraag hebben ingediend. Dat kon tot 15 september.