Nieuwe tender voor prostitutiezone Utrecht

Minder werkruimtes dan voorheen, meer plekken voor sekswerkers die aan internetwerving doen, meer gemeentelijk toezicht en een nachtsluiting. Dat zijn enkele voorwaarden in de tender die de gemeente Utrecht maandag uitschreef voor de ontwikkeling en exploitatie van prostitutiezone het Nieuwe Zandpad.

Drie mislukte tenders
In 2013 trok de gemeente Utrecht alle vergunningen van exploitanten in de raamprostitutie aan het Zandpad in na ernstige aanwijzingen van mensenhandel. De gemeente wilde destijds snel nieuwe werkruimten voor vergunde raamprostitutie en opende een tender om marktpartijen te vinden voor de ontwikkeling van het Nieuwe Zandpad. Het beleidskader werd aangescherpt en als randvoorwaarde meegegeven aan de tender. Maar de tender leverde geen inschrijvingen op en de potentiële kandidaat na de tweede tender kwam niet door de Bibob-procedure. En ook na een derde tender werd geen ontwikkelaar gevonden, want de twee potentiële kandidaten vonden de risico’s te groot.

Nieuwe Zandpad

In de zomer van 2018 was het voor het nieuwe college wel duidelijk dat opnieuw een tender starten onder dezelfde randvoorwaarden weinig kans van slagen had. Daarom kreeg de projectleider Nieuwe Zandpad de opdracht met een ambtelijke werkgroep te onderzoeken onder welke randvoorwaarden wel schone, veilige (raam)prostitutie aan het Nieuwe Zandpad mogelijk is met minimale overlast voor de omgeving. Voor dat onderzoek werd met sekswerkers en professionele hulpverleningsorganisaties gesproken, maar ook met ontwikkelaars en exploitanten, banken, onderzoekers, politie en andere gemeenten. Uitkomsten staan in het rapport Het Nieuwe Zandpad: op zoek naar de mogelijkheden.

96 werkruimten
Op basis hiervan heeft de gemeente de voorwaarden ten opzichte van eerdere tenders veranderd.
Het aantal werkruimten daalt van (voorheen) 162 naar 96 met een maximale uitbreiding tot 128. Op deze manier is de omgeving beter beheersbaar en zijn er toch voldoende werkruimten voor een gezonde bedrijfsvoering voor minimaal drie exploitanten. Als dit goed draait is uitbreiding naar 128 werkruimten mogelijk. Ontwikkelaars mogen gefaseerd bouwen. Omdat klantenwerving via internet toeneemt wordt een deel van de werkruimten hiervoor ingericht. Zo kunnen zij hun werk doen in een veilige omgeving met toezicht en beheer.

Meer maatwerk
De gemeente heeft een deel van de regelgeving aangepast, zodat meer maatwerk mogelijk is in het opleggen van sancties die recht doen aan de verwijtbaarheid van de vergunninghouder, zonder dat dit de mogelijkheden beperkt om in ernstige situaties de vergunning in te trekken. Daarnaast wordt het voor exploitanten mogelijk om de beveiliging van hun bedrijven gezamenlijk te organiseren met een gecertificeerd beveiligingsbedrijf. Verder biedt de gemeente de mogelijkheid om na het verlies van een vergunning van een exploitant diens werkruimten tijdelijk te verdelen onder de andere exploitanten. De sekswerkers kunnen dan gewoon blijven werken en de ontwikkelaar heeft geen leegstand terwijl er een nieuwe exploitant wordt gezocht.

Vertrouwenspersoon
Zowel overdag als ’s nachts zet de gemeente extra (vaste) medewerkers van Toezicht en Handhaving in, zodat zij een vertrouwensrelatie kunnen opbouwen met de sekswerkers op het Nieuwe Zandpad. Ook komen dienst- en hulpverlening terug en deze worden uitgebreid met voorlichting en activiteiten om de positie van de sekswerkers te versterken. Het college stelt een vertrouwenspersoon aan voor de sekswerkers en onderzoekt de haalbaarheid van 24-uurs bereikbaarheid van deze persoon en/of de hulpverlening. Tussen 3.00 uur ’s nachts en 7.00 uur ’s ochtends is het Nieuwe Zandpad gesloten.

Opening niet voor 2022
Begin 2021 verwacht het college een voorlopige gunning van het Nieuwe Zandpad te kunnen doen aan een of meer marktpartijen. Daarna volgt een Bibob-onderzoek naar de integriteit van de marktpartijen dat in het najaar van 2021 moet zijn afgerond. Vervolgens kan de definitieve gunning plaatsvinden. Wanneer het Nieuwe Zandpad echt in bedrijf zal zijn hangt af van de bezwaar- en beroepsprocedures tegen de voorgenomen besluiten rond de vergunningen en het tempo waarin de ontwikkelaars het Nieuwe Zandpad realiseren.

Erotisch centrum Amsterdam
Steeds meer gemeenten denken na of maken plannen over de (her)inrichting van prostitutiezones in hun stad. Onlangs kwam de Amsterdamse burgemeester Halsema met het voorstel om als alternatief voor raamprostitutie op de Wallen en elders in het stadscentrum een prostitutiehotel of erotisch centrum mogelijk te maken. Op de Wallen zou nu teveel overlast zijn door passerende toeristen. Een sekshotel dat met vergunningen werkt zou beter beheersbaar zijn, anonimiteit bieden en tevens voor mannelijke en transgenderprostituees geschikt zijn. Sekswerkers zijn boos over dit voorstel. Toeristen zouden juist hun voornaamste klandizie vormen. Ook kiezen raamprostituees zeer bewust voor die vorm om de veiligheid. De zichtbaarheid houdt hen veilig, aldus belangenvereniging Red Light United.

Sporendriehoek Den Haag
In Den Haag lijkt de verplaatsing van de prostitutiezone voortvarender te gaan. Buurtbewoners van de huidige locaties zijn de overlast zat en de sekswerkers zijn ontevreden over hun huidige omgeving, waar ze ook geen online geworven klanten mogen ontvangen. De beoogde nieuwe locatie voor 298 ramen heet de Sporendriehoek en ligt, zoals de naam al doet vermoeden, tussen drie treinsporen in. Er zijn geen directe omwonenden, de plek is goed bereikbaar en dichtbij het Haagse centrum. De straten zijn openbaar toegankelijk en in de buurt komen parkeerplaatsen, horeca en andere voorzieningen. De contracten voor een deal met de NS voor de pacht van de kavel liggen klaar, maar de deal is nog niet rond. Wethouders Boudewijn Revis en Kavita Parbhudayal zijn hoopvol. ‘Een sluitende businesscase lijkt mogelijk,’ schreven zij vorige week nog aan de raad die nog moet beslissen over het gebied.