Minder jongeren in gesloten jeugdzorg geplaatst

Het aantal jongeren dat in een gesloten jeugdinstelling wordt geplaatst is de eerste helft van dit jaar afgenomen ten opzichte van de eerste helft van 2017. Die nieuwe cijfers zijn bekend gemaakt door brancheorganisatie Jeugdzorg Nederland.

Einde aan trend

Van januari tot en met juni werden er in Nederland 846 jongeren in zogeheten JeugdzorgPlus-instellingen geplaatst. Dat is een forse afname ten opzichte van de 991 plaatsingen in die zelfde periode vorig jaar. Met de daling komt een einde aan een trend; hoewel de invoering van de Jeugdwet in 2015 een afname in zware (jeugd)zorg moest bewerkstelligen, nam het aantal jongeren in JeugdzorgPlus (de zwaarste en duurste vorm van jeugdzorg) sindsdien juist toe. 'Dat werd zeer waarschijnlijk veroorzaakt door de grote veranderingen in de toeleiding naar jeugdzorg', aldus Jeugdzorg Nederland. 'Gemeenten waren deze nieuwe taak nog aan het inregelen, waardoor de instroom naar veel hulpvormen tijdelijk stokte.' 

Daling aantal jongeren met gesloten verblijf

Behalve dat de instroom is gedaald, is ook het totaal aantal jongeren dat verblijft in een JeugdzorgPlus-instelling gedaald. Dat waren er de eerste helft van dit jaar 1.585, terwijl er de eerste helft van 2017 maar liefst 1.719 jongeren in gesloten jeugdzorg zaten. Ook is er een afname te zien van de gemiddelde verblijfsduur. Die is nu 6,7 maanden (204 dagen) en was in dezelfde periode vorig jaar nog 7 maanden. De uitstroom nam toe van 690 naar 718.

Te vroeg om daling te duiden

Bas Timman, bestuurder bij Jeugdzorg Nederland, vindt het nog te vroeg om de daling van het aantal plaastingen in de gesloten jeudgzorg te duiden. 'Wordt al eerder de juiste hulp geboden, zijn nieuwe kleinschalige alternatieven succesvol of stokt juist de toegang? Er zijn verschillen tussen regio's en er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor de daling.'

Toename plaatsingen zonder maatregel

Voor een plaatsing in de gesloten jeugdzorg, waarvan de bedoeling is dat jongeren zich niet aan behandeling kunnen onttrekken of aan behandeling onttrokken worden, is altijd een rechterlijke machtiging nodig. Vaak gaat die gepaard met een jeugdbeschermings- of jeugdreclasseringsmaatregel. Het aantal jongeren dat zonder een maatregel in de JeugdzorgPlus belandt, neemt echter toe in verhouding tot het aantal plaatsingen met maatregel. Jeugdzorg Nederland wil dan ook dat er onderzoek wordt gedaan naar de verwijzingsroute waarlangs jongeren in de gesloten jeugdzorg belanden. 

Leveringsplicht

Omdat de rechter een kritieke rol speelt in de verwijzingsroute naar de JeugdzorgPlus, hebben gemeenten niet erg veel directe controle over de instroom richting de gesloten jeugdzorg. Als er een rechterlijke machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven, hebben gemeenten wel een leveringsplicht. Zij moeten er dan voor zorgen dat een jongere geplaatst kan worden en dragen ook de financiële lasten.