Minder ‘gejuridiseer’ bij jeugdhulp

Bij gemeenten komen opvallend weinig bezwaarschriften over de Jeugdwet binnen. Er is veel minder ‘gejuridiseer’, stelt hoogleraar Gijsbert Vonk. ‘We zitten net zo lang bij de ouders aan tafel tot dat er een oplossing is’, laat Wijk bij Duurstede weten.

Van het totaal aantal bezwaarschriften dat bij gemeenten wordt ingediend, gaat slechts een procent over de Jeugdwet, zo blijkt uit onderzoek onder 46 gemeenten. Het gros gaat over de Participatiewet, op afstand gevolgd door de Wmo.

Oplossing

Over de Jeugdwet is in Wijk bij Duurstede al die jaren geen enkel bezwaarschrift binnen gekomen. ‘We geven nooit een negatieve beschikking af’, aldus Marja Pol, coördinator van Loket Wijk, de stichting die voor de gemeente de Wmo en de Jeugdwet uitvoert. ‘We zitten net zo lang bij de ouders aan tafel tot dat er een oplossing is. Soms is die oplossing minder dan de ouders willen, bijvoorbeeld als het om de hoogte van het pgb (persoonsgeboden budget, red) gaat.’ Niet dat de gemeente bulkt van het geld, ‘ook bij ons blijven de financiën een probleem’, maar gemeenten hebben rondom de jeugdhulp niet veel speelruimte, stelt Pol.

Samenspraak

‘Het gaat hier vaak om feitelijke dingen, zoals wachttijden, de juiste persoon op de casus zetten, wanneer kan een kind uit huis worden geplaatst, of wanneer komt een psychiater langs. Dit soort zaken wil je in samenspraak regelen, zonder dat je daar elkaar met formele bezwaarschriften om de oren gaat slaan. Er is veel minder ‘gejuridiseer’’, aldus Gijsbert Vonk, hoogleraar socialezekerheidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Nog niet op orde

Almere ontving in vergelijking met de andere aan het onderzoek deelnemende gemeenten vooral in 2015 relatief veel bezwaarschriften: 49 stuks. Dat daalde in 2016 naar 24 bezwaarschriften. In 2017 werden er 7 bezwaarschriften ingediend en tot 1 augustus dit jaar 1. ‘In 2015 was de Almeerse organisatie voor jeugdhulp, ondergebracht bij de JGZ, nog niet geheel op orde’, zo laat een woordvoerder van Almere weten. ‘Ook waren niet alle verwijzers in die beginperiode nog volledig op hoogte van het aanbod jeugdhulp.’

Gedwongen kader

Daarnaast speelde de discussie met gezinnen die om verlening van de pgb’s vroegen. ‘De bedragen voor informele hulp via pgb waren lager dan ouders gewend waren. Veel ouders wilden meer uren om tot ongeveer het bedrag te komen wat ze gewend waren. De gemeente ging daar niet altijd in mee’, aldus de woordvoerder. Daarnaast wordt veel jeugdhulp in het gedwongen kader ingezet. ‘In die gezinnen is dus een maatregel jeugdbescherming van kracht. Die gezinnen zullen minder snel geneigd zijn bezwaar te maken tegen de jeugdhulp’, aldus de woordvoerder. Het feit dat het aantal bezwaarschriften is gedaald ‘zien we als een indicatie van succes van de Almeerse JGZ’.

Stijging

Ook in Lelystad klimmen ouders nogal eens in de pen om een bezwaarschrift in te dienen. In 2015 kwamen slechts 3 bezwaarschriften binnen, in 2016 steeg dat aantal naar 19, in 2017 waren dat er 18 en dit jaar kwamen er al 24 bezwaarschriften binnen. Lelystad was niet in de gelegenheid om hiervoor een verklaring te geven.

Ook weinig klachten

Het aantal klachten over de jeugdhulp bij de Nationale Ombudsman wordt ingediend, is ook laag. In een interview met Binnenlands Bestuur (nr. 21) stelde de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen dat hij zich niet kan voorstellen dat die er niet zijn gezien de vele berichten over onder meer financiële tekorten bij gemeenten en wachtlijsten bij zorginstellingen. ‘Ik vind het, neutraal gezegd, opvallend dat er niet heel veel over geklaagd wordt en er ook dat er niet heel veel bezwaarschriften over worden ingediend. Voor mij is dit niet een doorslaggevend signaal dat het goed gaat.’

Geen zin

Mogelijk dienen mensen geen klacht in ‘omdat ze denken dat het toch geen zin heeft. Of omdat ze al drie keer hebben geklaagd en er niets verandert’, aldus van Zutphen. Hij vermoedt daarnaast dat mensen die in hun gezin jeugdhulp krijgen of nodig hebben, wel iets anders aan hun hoofd hebben dan een klacht in te dienen.