Meer geld voor uitvoering decentralisaties nodig

Gemeenten die verantwoordelijk zijn voor beschermd wonen moeten daarvoor meer geld van het rijk krijgen. Gemeentekoepel VNG vindt dat desnoods het macrobudget moet worden verhoogd. De VNG pleit ook voor verzachting van de rijksbezuinigingen op de Wmo en jeugdzorg.

Substantieel bedrag

Hoeveel extra geld er naar gemeenten moet voor onder meer de uitvoering van de Wmo en jeugdzorg, kan de VNG (nog) niet zeggen, behalve dat het om een ‘substantieel’ bedrag moet gaan. Het is in de ogen van de gemeenten niet aan de burger uit te leggen dat het rijk het nu heeft over miljardenmeevallers en lastenverlichting, terwijl gemeenten opnieuw op moeten bezuinigen. Voor honderdduizenden mensen worden de gevolgen van de bezuinigingen op de zorg pas echt voelbaar, stelt de VNG in een brief aan de Tweede Kamer.

Minder ‘bitter’

‘Die twee zaken zijn niet te rijmen, de burger ziet geen evenwicht. Het vertrouwen van burgers in hun overheid en het draagvlak voor de nieuwe wijze van werken in de Wmo worden hierdoor in de waagschaal gesteld’, schrijft de VNG aan de Kamer. Die debatteert woensdag met staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA) over onder meer de budgetten voor de Wmo en de Jeugdzorg. De kortingen op de rijksbudgetten voor de Wmo 2015 en de Jeugdzorg moeten fiks naar beneden worden bijgesteld, vindt de gemeentekoepel. ‘Laat met het zoet van het rijk het bitter van gemeenten wat minder zijn’, aldus VNG-woordvoerder Asha Khoenkhoen.

Fouten in verdeelmodel

Voor beschermd wonen moet er in ieder geval geld bij. Over het exacte bedrag dat gemeenten hierop tekort komen, worden nu nog berekeningen gemaakt, aldus Khoenkhoen. Door tekortschietende verdeling van de middelen hebben veel gemeenten onvoldoende geld om beschermd wonen voor bestaande en nieuwe cliënten in te kopen. Dat komt door fouten in de verdeling van het budget voor beschermd wonen.

Drijfzand

Er is een vijfjarig overgangsrecht voor beschermd wonen afgesproken. Het budget hiervoor zou zonder korting vanuit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) naar gemeenten overgaan. Al snel bleken de budgetten niet toereikend te zijn. Verantwoordelijk staatssecretaris Van Rijn (VWS) stelt dat het een verdelingsvraagstuk is. Hoewel via de meicirculaire een kleine reparatie heeft plaatsgevonden, blijven veel gemeenten met grote problemen zitten. Meer dan twintig gemeenten hebben deze zomer op eigen kosten de budgetten en de verdeling laten doorrekenen en concluderen dat ‘de cijfers waarop de historische verdeling is gebaseerd zijn te karakteriseren als drijfzand’.

Aanpassen macrobudget

Het kabinet moet met concrete toezeggingen komen die de afzonderlijke gemeenten de zekerheid bieden die nodig is om hun verplichtingen voor 2015 te kunnen realiseren en goed in te kopen voor 2016, stelt de VNG. De getroffen gemeenten denken aan een reparatie-garantie en de toezegging dat het macrobudget met terugwerkende kracht zal worden aangepast. De VNG roept de Kamer op van de staatssecretaris te eisen ‘zijn belofte gestand te doen dat elke individuele gemeente de financiële middelen ontvangt die hij nodig heeft om zijn wettelijke opdracht  – een vijfjarig overgangsrecht voor BW-cliënten – uit te voeren. Ook als dat leidt tot een stijging van het macrobudget.’

Noodkreten en brandbrieven

Met haar pleidooi sluit de VNG min of meer aan bij recente noodkreten en brandbrieven van diverse gemeenten, die stellen dat het water hen aan de lippen staat. Zo hebben vorige week zestig wethouders financiën protest aan tegen bezuinigingen van het rijk op het gemeentefonds, de nieuwe verdeelmodellen en de nieuwe bezuinigingen op de zorg. Het college van Nijmegen stuurde maandag een brandbrief, waarin ze de cumulatie van diverse financiële maatregelen aan de kaak stellen. Eind vorige week trokken vijf samenwerkende gemeenten in de regio Zuidoost-Utrecht aan de bel. Zij stevenen af op een miljoenentekort op de jeugdzorg. De oorzaak van het tekort ligt volgens de regio in de onjuiste historische gegevens waarop de jeugdzorgbudgetten voor het afgelopen jaar zijn gebaseerd. De regio wil binnen twee weken met de staatssecretaris tot een oplossing komen.