Marjanne Sint: ‘Ga inkopen op inhoud’

Bij een kwart van de zorgregio’s en de zorginstellingen schoot de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) vorig jaar te hulp. Ook dit jaar wordt een grote drukte verwacht. Voorzitter Marjanne Sint pleit in een interview met Binnenlands Bestuur voor intensievere samenwerking tussen regio’s en zorgaanbieders. ‘Inkoop en inhoud moeten dichter bij elkaar worden gebracht.'

Onder curatele

De TAJ, gestart op 1 april 2014, was vorig jaar nodig bij een kwart van de zorgregio’s waarin gemeenten samenwerken (via de zogeheten regionale transitiearrangementen) en bij een kwart van de zorginstellingen. ‘Best veel’, vindt Sint. ‘Gemeenten durfden lang geen contracten af te sluiten omdat ze onvoldoende zekerheid hadden over de budgetten.’ Diverse regio’s leken de deadline voor inkoop niet te halen en daarmee de wettelijk verplichte zorgcontinuïteit niet te kunnen garanderen, waardoor ze ‘onder curatele’ van het rijk dreigden te komen. In een aantal problematische regio’s – waaronder in Brabant, de kop van Noord-Holland en Limburg – kwam het op het nippertje nog goed. Bij zorginstellingen bestond er vooral in het begin schroom om een beroep te doen op de TAJ. Sint: ‘Ze waren bang dat ze dan helemaal niet door gemeenten zouden worden gecontracteerd.’ Die schroom is wel weg.

Andere budgetverdeling

De wettelijke plicht tot zorgcontinuïteit heeft gewerkt, meent Sint. Per 2016 loopt die wettelijke plicht af, maar gemeenten houden hun zorgplicht. Bovendien zijn vorig jaar veelal beleidsarme en eenjarige inkoopcontracten gesloten. ‘Het hele circus begint dus weer van voren af aan’, bevestigt Sint. Complicerende factor dit jaar is dat op het macrobudget voor de jeugdzorg per 2016 opnieuw wordt beknibbeld én dat het anders wordt verdeeld. De verdeling was dit jaar nog gebaseerd op historische budgetten, maar vanaf 2016 zal dat (deels) gebeuren op basis van objectieve verdeelcriteria. ‘Het is nog onduidelijk wat dit voor de (her)verdeling gaat betekenen.’ Deze factoren zullen dit jaar zeker tot opnieuw, en vermoedelijk, grotere drukte leiden bij de TAJ, vermoedt Sint. De TAJ vraagt gemeenten transparant te zijn in hoe zij de zorgplicht in 2016 invullen en hoe zij omgaan met continuïteit van zorg.

Niet technocratisch inkopen

‘Wij roepen gemeenten op om nu al te beginnen met de contractbesprekingen en niet te wachten tot het budget tot achter de komma bekend is. Ga vooral het gesprek aan over de eerste ervaringen. Gemeenten moeten nadenken waarop ze willen sturen, welke gegevens ze van zorgaanbieders echt nodig hebben. Het verzamelen van data heeft geen zin en levert iedereen onnodig veel werk op. Wat wil je als gemeente bereiken, daar gaat het om.’ De TAJ pleit er voor dat bij de aanbesteding van jeugdhulp niet puur technocratisch wordt ingekocht, maar dat je samen een bestuurlijk inhoudelijk traject ingaat. 'Daar waar het is gelukt partijen zo ver te krijgen om over de inhoud te praten, kwamen de partijen er makkelijker uit. We vinden dat inkoop en inhoud dichter bij elkaar moeten worden gebracht.’

Bestuurlijk aanbesteden

Voor 2015 hebben gemeenten vaak externe inkopers ingehuurd. En als daarbij werd gekozen voor een klassieke vorm van aanbesteden, was er geen ruimte voor een inhoudelijk gesprek met aanbieders. Bestuurlijk aanbesteden biedt meer mogelijkheden. Sint: ‘Deze vorm van aanbesteden biedt ruimte om tijdens het inkoopproces met elkaar de dialoog over de inhoud te voeren. In meerjarige (raam)contracten kunnen afspraken worden vastgelegd over onder meer kwaliteit, innovatie, resultaten en producten.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr 12 van deze week.