Landelijk netwerk vrouwenopvang in gevaar

Centrumgemeenten laten uit geldgebrek straks alleen nog hun eigen inwoners toe tot vrouwenopvang. Dat vreest de Federatie Opvang, brancheorganisatie van de voorzieningen voor vrouwenopvang. Een ongewenste ontwikkeling, omdat de instroom deels landelijk is. De organisatie heeft de Tweede Kamer een brief gestuurd, waarin de zorgen onder de aandacht worden gebracht.

Nieuw verdeelmodel

De opvanghuizen (vroeger ‘Blijf-van-mijn-lijf-huizen’) krijgen te maken met een nieuw financieel verdeelmodel. Het geld wordt niet meer op historische gronden verdeeld, maar vanaf 2015 afgestemd op de regionale zorgvraag. Daarnaast worden nu nog Awbz-gelden ingezet voor begeleiding. Vanaf 2016 is dat niet meer het geval.

Geen dekking

Door deze veranderingen komt een landelijk dekkend netwerk met alle gemeenten in gevaar, aldus de federatie. ‘De focus van gemeenten ligt op dit moment vooral op het regelen van de zorg voor de eigen inwoners’, stelt de brancheorganisatie in haar brief aan de Kamer.

Landelijke toegankelijkheid

Landelijke toegang wordt voorgeschreven door de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en afgesproken is dat geen van de centrumgemeenten er in 2015 in geld op achteruit gaat. Steden die er geld bij krijgen, kunnen zo extra opvang realiseren om opvang die elders afgebouwd wordt te compenseren. Onderling moeten de centrumgemeenten afspraken maken over capaciteit.

Stapeling

Desondanks maakt de Federatie Opvang zich zorgen dat centrumgemeenten van hun bovenregionale taak af willen als gevolg van stapeling van bezuinigingen. Een ongewenste ontwikkeling, omdat de instroom voor een deel landelijk is: ‘Het gaat dan om cliënten die omwille van veiligheid niet in de eigen stad of regio opgevangen kunnen worden’, aldus de organisatie. ‘De invoering van een nieuw verdeelmodel zet deze landelijke toegankelijkheid onder druk.’

Grof geweld

Ook Vera Bergkamp, Tweede Kamerlid voor D66, is er beducht op dat er drempels worden opgeworpen als gevolg van de herverdeling. Zij vraagt staatssecretaris Van Rijn vandaag (woensdag) om een toelichting. De opvang moet toegankelijk blijven voor vrouwen buiten de directe regio, vindt zij: ‘Juist vrouwen die vluchten voor grof geweld, moeten vaak even weg uit hun omgeving’, zegt het Kamerlid. Bergkamp bepleit een soepele overgangsregeling voor de herverdeling.

Specialistisch

De organisatie heeft de vaste Kamercommissie van VWS een brief gestuurd, waarin de zorgen onder de aandacht worden gebracht. ‘De ontwikkelingen bij de Awbz, Jeugd en Zorgverzekeringswet en het niet toepassen van de inflatiecorrectie kunnen voor een gat kunnen zorgen bij het overeind houden van de landelijke capaciteit’, schrijft zij. ‘Dit speelt in het bijzonder als er sprake is van een zeer specialistische voorziening, die gefinancierd wordt uit verschillende financieringskaders.’

Onverteerbaar

Een voorbeeld daarvan is observatiekliniek Dana Eos in Tilburg die moeders en kinderen uit het hele land opvangt. ‘Door de schuivende financiële kaders is continuïteit niet gegarandeerd’, aldus de Federatie Opvang. De organisatie vindt het onverteerbaar als het voortbestaan van instellingen die zich ontfermen over levensbedreigende gevallen in het gedrang komt. Zij werken vaak intensief samen met politie en het Openbaar Ministerie.