'Laat gemeenten vluchtelingen screenen'

Burgemeester René Verhulst (CDA) van Goes wil een proef starten om economische vluchtelingen zo snel mogelijk uit de opvang te krijgen. Ze zouden niet langer naar Ter Apel moeten voor een stempel, een half jaar in de opvang moeten blijven om vervolgens te horen te krijgen dat ze Nederland uit moeten, maar onmiddellijk via een RNI (registratie niet-ingezetenen)-gemeente uitsluitsel moeten krijgen. ‘Nu nemen economische vluchtelingen de plekken van echte vluchtelingen in, vertragen ze de asielprocedure en ondermijnen het precaire draagvlak voor noodopvang.’

Er zitten (te) veel economische vluchtelingen in de Zeelandhallen?

‘Ik denk dat tussen de tien en twintig procent van de mensen in de Zeelandhallen hier zijn economische toekomst ziet en in de slipstream van de echte vluchtelingen hiernaartoe is gekomen. Ik schat dat het op andere plekken in het land niet anders is. Er is een groot tekort aan opvangplekken en dan is dat niet uit te leggen. Sommige economische vluchtelingen komen te goeder trouw en zouden anders ook asiel hebben aangevraagd, maar je hebt ook een groep die hoopt te profiteren van de vluchtelingenstroom. Mensen uit Oost-Europa, uit Pakistan, Algerije. Het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers, red.) zegt ook: die maken zeer waarschijnlijk geen kans op asiel, maar we moeten ze wel in de noodopvang plaatsen.’

Waar ze kennelijk maanden en maanden zitten.
‘Ze krijgen een eerste registratie in Ter Apel. Vanwege de enorme toestroom duurt het vervolgens vijf tot zes maanden voordat ze verder worden gescreend. Dat is veel te lang. We hebben ze nu niet, maar we hadden hier Roma’s die de straat op gingen. Als er wat gebeurt in je gemeente en het betreft een Bulgaar of een Roemeen, dan is dat wél het gevolg van de noodopvang in de Zeelandhallen waar mensen veel te lang zitten. Daarmee wordt het maatschappelijk draagvlak voor vluchtelingenopvang in Goes ondermijnd, want ze komen wél uit de Zeelandhallen. De noodopvang is er terecht voor politieke vluchtelingen, maar niet voor economische vluchtelingen. Zo is het ook afgesproken met het COA.’

Wat moet er gebeuren?
‘Negentien gemeenten in Nederland zijn aangewezen als RNI-locatie voor arbeidsmigranten (Alkmaar, Almelo, Amsterdam, Breda, Den Haag, Doetinchem, Eindhoven, Groningen, Goes, Heerlen, Leeuwarden, Leiden, Nijmegen, Rotterdam, Terneuzen, Utrecht, Venlo, Westland en Zwolle, red.). Mensen die voor langer dan vier maanden naar Nederland komen, bijvoorbeeld voor werk, schrijven zich in voor de opname in de basisregistratiepersonen. In het begin van de maand staat het gemeentehuis hier vol met Polen, Spanjaarden, Portugezen, Italianen, die zich komen registreren om in het fruit te werken of in de kassen. Legitimatie wordt gecontroleerd en ze krijgen een afschrift van de opgenomen persoonsgegevens en een burgerservicenummer. Gebruik dat systeem ook voor de registratie van vluchtelingen.’

Het voordeel?
‘Je haalt de economische vluchtelingen er sneller uit. Je kunt eerder zeggen: ‘U bent gescreend en u komt niet in aanmerking voor asiel. U moet uit de noodopvang en terug.’ Natuurlijk moet de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst, red.) dat zien zitten. Ik hoop dat ze willen kijken of ze het RNI-systeem kunnen benutten om sneller te screenen. Nu leidt de IND mensen op en worden politiemedewerkers onttrokken aan een dienst die toch al onderbezet is, terwijl bij gemeenten opgeleide mensen zitten. Het COA vertelde mij ook: alles wat sneller kan, is meegenomen. Alles is beter dan economische vluchtelingen zes maanden te laten wachten op een verblijfsvergunning die ze niet krijgen. Je moet in deze dramatische tijden met onorthodoxe oplossingen durven komen.’

Wat vinden de andere 18 RNI-gemeenten van uw plan?
‘Vanmiddag heb ik overleg met een paar burgemeesters. Juist omdat gemeenten dezelfde problemen hebben met economische vluchtelingen, hoop ik van harte dat we één blok kunnen vormen. Het is echt uit de tijd dat mensen naar Ter Apel moeten als de techniek er is om de screening ook in Goes of in Zwolle te doen.’