Laarbeek boycot 3D-benchmark

De gemeente Laarbeek weigert mee te doen aan het verplichte Wmo-cliëntervaringsonderzoek. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wacht vergeefs op de gevraagde gegevens over 2016. Naar verluidt zijn die van alle 387 andere gemeenten wel binnen.

Ook niet in 2017
Een van de afspraken bij de decentralisatie van de taken in het sociaal domein is dat gemeenten een cliëntervaringsonderzoek houden onder de Wmo-cliënten en die resultaten daarvan vervolgens aanlevert bij VWS. Wat 2016 betreft zou het ministerie naar verluidt alle gegevens binnen hebben, op die van één gemeente na. Ondanks een aanmaning, is het wachten in Den Haag nog steeds op de gegevens van de Brabantse gemeente Laarbeek. Wat het college van burgemeester en wethouders betreft, is dat wachten tevergeefs: de gevraagde gegevens komen niet. ‘Niet over 2016 en ook niet over dit jaar’, zegt verantwoordelijk wethouder Joan Briels (De Werkgroep).

Persoonlijke gesprekken
‘Hoewel wij het als gemeente belangrijk vinden om inzicht te krijgen in de ervaringen van onze cliënten, zijn wij weinig enthousiast over de manier waarop dit als wettelijke plicht zijn vertaling heeft gevonden’, zo antwoordt Laarbeek op de aanmaning van VWS. De verplichte schriftelijke vragenlijst is volgens de gemeente onvoldoende toegesneden op de lokale situatie, wat zou leiden tot ‘weinigzeggende resultaten’ die niet meer zijn dan ‘een dode letter.’ In plaats daarvan heeft het volgens Briels veel meer zin om naast eigen lokale vragenlijsten ook periodiek persoonlijke gesprekken te houden met Wmo-cliënten over hun ervaringen, iets wat hij de komende tijd samen met een vertegenwoordiger van de Wmo-raad gaat doen. Dergelijke gesprekken leveren volgens hem veel meer bruikbare informatie op om te komen tot een verbetering van het plaatselijke Wmo-beleid. ‘Ook onze Wmo-raad steunt deze aanpak’, zegt hij.

De cliënten waarmee ze in gesprek gaan, worden random geselecteerd. Daarbij gaat met name de aandacht uit naar cliënten die wel een zogeheten keukentafelgesprek met de Wmo-consulent hebben gehad, maar wat niet heeft geleid tot een maatwerkvoorziening. De vraag is dan of die inwoners zich toch goed geholpen voelen.

Cliënt onderzoeksmoe
Andere redenen om niet mee te doen aan het landelijk verplichte onderzoek zijn de onderzoeksmoeheid onder inwoners/cliënten en de onduidelijkheid wat er met de opgehaalde gegevens gebeurt. De publicatie ervan op de website Waarstaatjegemeente.nl trekt Briels niet over de streep. ‘Welke burger leest die nou?’, zegt hij. En de gemeente zelf is er ook weinig mee geholpen, omdat de cijfers lastig te duiden zijn.

Ondermijning
In een brief verzoekt Laarbeek het ministerie de verplichting en de onderliggende doelstelling nog een keer kritisch tegen het licht te houden. ‘Op deze manier draagt het niet bij aan de gewenste kwaliteitsverbetering van de dienstverlening.’ In een reactie stelt het ministerie dat Laarbeek zich niet aan de wet houdt en de landelijke benchmark ondermijnt, maar ‘om eenmalig’ geen gevolgen te verbinden aan het verzuim.

Verantwoording beleid
Burgers die als cliënt te maken hebben gehad met een voorziening in het kader van de Jeugdwet of de Wmo 2015 kunnen volgens het ministerie als geen ander aangeven hoe die voorziening voor hen heeft uitgepakt in de praktijk. ‘Het is dan ook belangrijk dat gemeenten onderzoek doen naar cliëntervaringen, onder andere voor de horizontale verantwoording over het gevoerde beleid. Gemeenten zijn wettelijk verplicht dergelijke cliëntervaringsonderzoeken uit te voeren. De uitkomsten daarvan kunnen worden betrokken bij het verbeteren en de uitvoering van het beleid en daarmee het realiseren van de beoogde effecten van het beleid’, aldus VWS. Het ministerie heeft wethouder Briels uitgenodigd ‘om mee te denken over de doorontwikkeling van het cliëntervaringsonderzoek.’