Keihard rapport Jeugdzorg: 2015 wordt zo niet gehaald

Als gemeenten in het huidige tempo doorgaan met het decentralisatieproces van de Jeugdzorg, is de invoeringsdatum van 1 januari 2015 niet verantwoord. Dat is de harde conclusie die de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ) onder leiding van Leonard Geluk trekt in haar derde rapportage over de transitie. ‘Op cruciale punten is forse vertraging opgelopen.’

Minimaal kader
Geluk spreekt in de rapportage over een ‘zorgelijk beeld’ en pleit voor een ‘minimaal kader’ van maatregelen dat gemeenten moeten realiseren om de overgang toch nog mogelijk te maken. In november  beoordeelde de commissie de transitiearrangementen (RTA’s). Daarbij werden de labels groen, oranje en rood gegeven. Slechts elf regio’s kregen toen het label groen, de meeste regio’s (28) waren echter nog lang niet klaar (oranje). Twee regio’s kregen zelfs het stempel rood. Geluk stelde een aantal voorwaarden om de zorgcontinuïteit te garanderen. Sindsdien is er aan veel voorwaarden invulling gegeven, zoals meer duidelijkheid over financiën, regie op bovenregionale aanbieders en de veranderopgave van Bureaus Jeugdzorg. Toch blijven de resultaten uit, aldus de TSJ.

Onvoldoende 

Zo zijn er in de meeste regio’s nog steeds geen afspraken gemaakt tussen gemeenten en zorgaanbieders over het continueren van de zorg. Zorgaanbieders weten ook niet wanneer die afspraken wel gemaakt gaan worden. Er zijn nog onvoldoende stappen genomen om ervoor te zorgen dat gemeenteraden en Colleges zich kunnen richten op de uitvoeringsstructuur. Afspraken met Bureaus Jeugdzorg over een ‘zachte landing’ zijn nog volop in ontwikkeling en dus nog niet rond.

10 maanden

Sommige gemeenten zijn goed op weg, doen pilots en projecten met verschillende partners en liggen op koers. Maar dat is niet het landelijke beeld, aldus Geluk. Gemeenten hebben nog maar 10 maanden voordat de nieuwe Jeugdwet in werking treedt. ‘Een zeer krap tijdspad als in beschouwing wordt genomen wat er nog allemaal gedaan moet worden’, schrijft de commissie. Om de transitie op 1 januari door te kunnen laten gaan moet hard gewerkt worden. Zo moet lokaal en regionaal volstrekt duidelijk worden wat minimaal nodig is om invulling te geven aan de nieuwe gemeentelijke verantwoordelijkheid.

Garanderen
Daarbij zijn de gemeenten nadrukkelijk zelf aan zet, aldus de commissie. De interne organisatie en de besluitvorming moeten op orde zijn en de volgende vier zaken moeten gegarandeerd worden:

- een adequaat functionerend toeganssysteem
- continuïteit en een passend en dekkend aanbod
- aansluiting bij het jeugdbeschermingskader
- de AMHK-functie (meldpunt voor kindermishandeling en huiselijk geweld)

Gemeenteraden moeten veel meer dan nu een kaderstellende rol nemen maar ook controleren dat de voorbereiding en de voortgang van de transitie goed lopen.

Transformatie
Maar niet alleen de gemeenten krijgen een veeg uit de pan. Ook de landelijke overheid krijgt kritiek. In de voorbereiding op de decentralisatie is er voortdurend sprake geweest van vertraging bij steeds weer andere maatregelen, aldus de TSJ. De late vaststelling van het wettelijk, financieel en bestuurlijk kader en het feit dat er lang onzekerheden waren over het proces, zorgen ervoor dat het spoorboekje niet gevolgd kan worden. Ook is er op landelijk niveau weinig gedaan om de transformatiedoeleinden in te vullen. Mede hierdoor, en door de tijdsdruk, leggen gemeenten de focus vooral op transitie en niet zo zeer op transformatie.

Lees hier de rapportage.