Kamer wil debat over hausse bezwaarschriften poetshulp

Een aantal Kamerfracties wil nog voor de zomer een Kamerdebat over de duizenden bezwaarschriften tegen stopzetting of versobering van huishoudelijke hulp die tot nu toe bij gemeenten zijn ingediend. CDA en PVV hebben een debat aangevraagd, dat in ieder geval door D66, SP en GroenLinks wordt ondersteund. GroenLinks en SP vinden dat een deel van de rijksmeevaller van vijf miljard moet worden gebruikt om de bezuinigingen op de huishoudelijke hulp terug te draaien.

Prinsjesdag

‘Alarmerend’, noemt CDA-Kamerlid Mona Keijzer de bijna 3.000 bezwaarschriften. ‘Buitengewoon schokkend. Extrapoleren naar een landelijk beeld geeft een getal van zo’n 30.000 bezwaarschriften’, stelt Fleur Agema (PVV). ‘Zonder enige twijfel een zorgelijk beeld’, oordeelt Pia Dijkstra (D66) op de onderzoeksuitkomsten van Binnenlands Bestuur. 'De grote hoeveel bezwaarschriften zijn een teken aan de wand dat de Wmo niet goed wordt uitgevoerd', meent Renske Leijten (SP). Het debat moet voor de zomer worden gevoerd, omdat op Prinsjesdag het geld wordt verdeeld’, vindt Linda Voortman (GroenLinks). Dat vinden ook CDA, PVV, D66 en SP. De regeringspartijen PvdA en VVD zouden het debat willen tegenhouden. ‘Dat is een schande, want door hen verkeren 30.000 afhankelijke (meestal) hoogbejaarden de hele zomer in onzekerheid over hun thuishulp’, aldus Agema. 'Linksom of rechtsom; dat debat gaat er komen', stelt Leijten.

Gegrond

Bij 41 van de onderzochte gemeenten zijn de afgelopen maanden bijna 3.000 bezwaarschriften ingediend tegen stopzetting of versobering van de huishoudelijke hulp, zo blijkt uit het onderzoek van Binnenlands Bestuur. Van de nu ruim 900 behandelde bezwaarschriften, is twee derde door commissies van bezwaarschriften gegrond verklaard. Gebrekkig onderzoek bij de cliënt (het keukentafelgesprek), onvoldoende motivering van het besluit en strijdigheid met het beginsel van rechtszekerheid zijn enkele redenen om bezwaarmakers in het gelijk te stellen. Gemeenten vrezen dat de hoogste rechter straks een streep zet door het huishoudelijk beleid. Daardoor dreigen grote financiële problemen. Bovendien wordt de essentie van de wet onderuit gehaald, stelt een aantal gemeenten.

Moordend tempo

‘De enorme hoeveelheid bezwaarschriften verbaast me aan de andere kant echter helemaal niet’, stelt Keijzer. ‘Van begin af aan heb ik gezegd dat de procedure om huishoudelijke hulp binnen de Wmo 2015 veel te ingewikkeld is. Mijn amendement om dat te vereenvoudigen heeft het echter niet gehaald, dankzij PvdA, VVD, D66, CU en SGP. Burgers snappen het niet en gemeenten blijkbaar ook niet.’ Ook het moordende tempo waarin de Wmo 2015 door de Kamer is geloodst, wreekt zich in de ogen van Keijzer nu.

Maatwerk moet

Voor Keijzer staat vast dat gemeenten niet rücksichtslos het aantal uren hulp kunnen verminderen. ‘Gemeenten moeten maatwerk leveren.’ Ze snapt het probleem van gemeenten als die straks in financiële problemen komen, maar kaatst de bal deels terug. ‘Gemeenten hadden hun bestuur (Vereniging van Nederlandse Gemeenten, red) destijds beter moeten laten onderhandelen.’ Zij doelt op de discussie over de rijkskorting van 40 procent op de huishoudelijke hulp en de strijd om de persoonlijke verzorging. Wel vindt Keijzer dat ‘de burger hier niet de dupe van mag worden.’

Financiële ruimte

Om dat te voorkomen vindt Voortman dat gemeenten ‘meer financiële ruimte moeten krijgen’. Dit kan wat haar betreft door een deel van de vijf miljard (de financiële meevaller van het rijk) naar gemeenten over te hevelen voor specifiek de huishoudelijke hulp. Leijten is het daar volledig mee eens. 'Daarmee kunnen we repareren wat we kapot hebben gemaakt. Bovendien slaan we slaan daarmee twee vliegen in een klap. Kwetsbare mensen krijgen weer hulp en de werkgelegenheid blijft behouden.' Dijkstra: ‘We wisten dat zo’n grote transitie grote gevolgen zou hebben. Het was ook de bedoeling dat er zou worden ingegrepen in de huishoudelijke hulp. Het afhandelen van de bezwaarschriften kost veel extra ambtelijke inzet en dus geld. Schiet je hier veel mee op, is een van mijn vele vragen aan Van Rijn (verantwoordelijk staatssecretaris VWS, red).'

Inzicht nodig

'We hebben met zijn allen stappen gezet om al deze taken, met een bezuinigingstaakstelling, bij gemeenten neer te leggen. We moeten identificeren waar het fout gaat. Je ziet dat zich hier aftekenen. De keukentafelgesprekken zijn veelal ook niet op orde. Daar moet enorm aan worden getrokken. Zowel de staatssecretaris als de VNG moeten daar bovenop zitten. Mensen mogen niet het slachtoffer worden. Ik wil van Van Rijn inzicht in wat waar het en wel en waar het niet goed gaat.’

Persoonlijk gesprek

'Het is niet goed als gemeenten geen open gesprek voeren en alleen kijken naar geld', stelt PvdA-Kamerlid Otwin van Dijk. De PvdA is ervan overtuigd dat goede gesprekken leiden tot meer passende zorg en daarbij ook tot kostenbesparing. 'Het is goed dat mensen, wanneer zij het niet eens zijn met hun gemeente, een bezwaarschrift kunnen indienen. Dat is een belangrijk recht. We verwachten dat gemeenten hun beleid ook zo aanpassen dat er echt maatwerk wordt geleverd.’ 

Lees meer over het onderzoek in Binnenlands Bestuur 13 (verschijnt 19 juni) én (de komende dagen) op de site van Binnenlands Bestuur.