Jonge statushouders met schulden kansloos

Heb je net een verblijfsvergunning in Nederland, schulden en ben je onder de 21 jaar? Dan heb je dikke pech: terwijl een alleenstaande bijstandsgerechtigde boven de 21 maar 50 euro per maand hoeft af te lossen, is dat voor deze groep maar liefst 725 euro. Jonge statushouders met schulden dreigen dus van de regen in de drup te vallen.

Maatwerkvoorziening

Dat concludeert Suzanne Jekel, adviseur schuldhulpverlening bij Stimulansz. Volgens Jekel, die tien jaar ervaring heeft in het veld van de schuldhulpverlening, speelt die problematiek bij vrijwel alle jonge statushouders met schulden. ‘De bijstandsnorm voor personen onder de 21 jaar ligt rond de 230 euro per maand’, legt Jekel uit. ‘Maar hoewel zij vaak geen financieel aansprakelijke volwassenen aan hun zijde hebben, is er meestal wél sprake van de lasten van een normale volwassene: huur voor een zelfstandige woonruimte, ziektekosten, en dagelijks levensonderhoud. Daarom is er een maatwerkvoorziening voor jonge statushouders in de Participatiewet waardoor zij een normale bijstandsuitkering ontvangen.’

Schuldenregeling nutteloos

Bij de berekening van het zogeheten Vrij Te Laten Bedrag (Vtlb), waarop de maandelijkse afloscapaciteit wordt gebaseerd, wordt met die maatwerkvoorziening echter geen rekening gehouden. Daardoor moet een jonge statushouder met schulden een onredelijk hoog maandelijks aflossingsbedrag van meer dan 700 euro neertellen, waardoor de schulden zich verder opstapelen. Het Vrij Te Laten Bedrag wordt berekend voor iedere klant die een aanvraag doet voor de schuldhulpverlening. ‘Het gevolg hiervan is in de praktijk dat schuldhulpverleners weinig mogelijkheden hebben om deze groep met een schuldenregeling te helpen voor het éénentwintigste levensjaar’, vertelt Jekel. ‘Door deze hoge aflossing ontstaan nieuwe schulden tijdens de schuldregeling. Daardoor heeft zo’n regeling weinig zin.’

Praktische, pragmatische oplossing

Volgens Jekel zijn er twee mogelijke oplossingen. ‘De eerste daarvan is dat de Recofa [het overlegorgaan van rechter commissarissen in faillissementen dat de berekenwijze van de Vtlb bepaalt, red.] aanpassingen doorvoert zodat er bij de berekening van het Vtlb rekening wordt gehouden met de maatwerkvoorziening in de Participatiewet. Die berekenwijze is alleen vrij complex en lastig aan te passen.’ Een snellere oplossing is volgens Jekel dan ook om bij de berekening van het Vtlb handmatig de geboortedatum van de persoon in kwestie aan te passen. ‘Dat is wel zo praktisch en pragmatisch. Het kan niet de bedoeling zijn dat deze doelgroep jaren op een regeling moet wachten terwijl de problemen zich opstapelen’, aldus Jekel. ‘Dat bemoeilijkt ook de weg naar inburgering en werk.’ Bij die laatste oplossing is het volgens Jekel wel van belang dat schuldhulpverleners die beslissing kunnen uitleggen aan schuldeisers en rechters omdat die akkoord dienen te gaan met respectievelijk een minnelijke en wettelijke schuldenregeling. Jekel: ‘Als gemeenten jonge statushouders met schulden op tijd willen helpen móéten zij hiermee wel aan de slag gaan’