Jeugdhulp Rotterdam in wijken

Rotterdam gaat vanaf 2015 wijkteams inzetten die zo veel mogelijk zelf jeugdhulp gaan verlenen. Hierdoor kunnen jongeren sneller, goedkoper en dichtbij huis worden geholpen. Dat is de kern van het Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel.

Nuchter en praktisch aan de slag

Met de wijkgerichte aanpak wordt een einde gemaakt aan de enorme versnippering aan hulpverlening, stelt verantwoordelijk wethouder Hugo de Jonge (Jeugd en Onderwijs, CDA). De decentralisatie van alle jeugdzorg in 2015 naar gemeenten biedt wat hem betreft ‘de unieke kans om de jeugdzorg eenvoudiger te maken’, aldus De Jonge. ‘We gaan nuchter en praktisch aan de slag.’ Het Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel is deze week door het Rotterdams college vastgesteld en voor besluitvorming naar de gemeenteraad gestuurd.

Wijkteams

In 55 Rotterdamse wijken komen wijkteams. Elk wijkteam bestaat uit vertegenwoordigers van jeugdhulpinstellingen, welzijnsorganisaties, schoolmaatschappelijk werk en het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Per wijk wordt bekeken welke expertise nodig is in een wijkteam. ‘Omvang en samenstelling van het wijkteam wordt afhankelijk van de problematiek en zorgvraag in een wijk’, aldus De Jonge. Wijken met meer jongeren met problemen, krijgen een groter wijkteam dan wijken waarin weinig kinderen wonen, of waar zich over het algemeen minder problemen voor doen. Indien nodig kunnen wijkteams tussentijds in omvang of samenstelling worden gewijzigd, bevestigt de wethouder. 

Diagnostisch team

Als de generalisten in een wijkteam zien dat een jongere meer specialistische hulp nodig heeft, wordt deze ingeschakeld. Een diagnostisch team bepaalt welke specialistische zorg nodig is en wie deze het beste kan leveren. De generalist uit het wijkteam blijft in het hele traject contactpersoon en aanspreekpunt voor het gezin. De Jonge: ‘Je bent er van en je blijft er van. Hiermee willen we voorkomen dat jongeren en gezinnen tussen de wal en het schip vallen.’ 

Die nog op te richten diagnostische teams worden bij de veertien bestaande CJG’s ondergebracht. Elk stadskwartier (deelgemeente) heeft een CJG. Die fungeert als daarmee niet alleen als ‘front office' voor jeugdgezondheidszorg, opvoedondersteuning- en advies. Het CJG gaat vanaf 2015 ook de wijkteams aansturen. 

Creativiteit aanwakkeren

Wijkteams krijgen slechts een beperkt eigen budget. Dat is wel een vrij besteedbaar budget. ‘Dat is bedoeld om hun creativiteit aan te wakkeren om problemen op andere manieren op te lossen dan de inzet van zorgprofessionals. Denk bijvoorbeeld aan samenwerking met sportverenigingen’, verduidelijkt De Jonge.

Zorgen over verdeelmodel

Er hangen wel wat donkere wolken over het enthousiasme van de wethouder over de kansen die de decentralisatie jeugdzorg biedt. Hij maakt zich niet zo zeer zorgen over de budgetkorting die met de overheveling van taken gepaard gaan − ‘die kunnen we wel opvangen’ −, maar wel over het verdeelmodel dat het kabinet gaat hanteren op basis waarvan gemeenten hun jeugdzorgbudget krijgen toegekend. Voor 2015 hanteert het kabinet een verdeelmodel dat is gebaseerd op historische budgetten. De Jonge vindt echter dat het verdeelmodel op objectieve criteria moet worden gebaseerd. ‘Het verdeelmodel moet recht doen aan de samenstelling en zorgvraag in een gemeente. Dat is Rotterdam nu eenmaal anders dan in Emmen.’

Tranisitie-arrangementen

Hoewel de Maasstad genoeg schaalgrootte heeft, gaat Rotterdam wel jeugdhulp voor de stad en specialistische hulp samen met de hele regio inkopen. Wethouder De Jonge vindt dat alle gemeenten en samenwerkende regio’s in oktober met de huidige financiers zogeheten regionale transitie-arrangementen met zorgaanbieders moeten sluiten. De Jonge vreest anders dat zorginstellingen –als ze te lang in onzekerheid zitten - gaan afbouwen, waardoor de benodigde zorg mogelijk niet meer kan worden geleverd en de bestaande expertise verdampt. ‘Ik merk wat dit punt huiver bij gemeenten.’ Gemeenten vrezen met handen en voeten gebonden te zijn aan het bestaande aanbod, en dat van een andere werkwijze niets terecht komt. De Jonge deelt die vrees niet en roept gemeenten op ‘dat sentiment los te laten’. ‘Na het afsluiten van zo’n transitie-arrangement is er volop tijd om met zorginstellingen en –aanbieders goede afspraken te maken over de kanteling van aanbod- naar vraaggerichte zorgverlening.’

190 miljoen euro

In 2011 telde Rotterdam 164.296 jeugdigen van 0 tot 23 jaar. De kosten van hulp voor Rotterdamse jeugdigen bedroegen in dat jaar 190 miljoen euro. Vanaf 2015 wordt landelijk op de jeugdhulp vijftien bezuinigd. Een deel van die korting wordt mogelijk teniet gedaan, zo blijkt uit het eerder deze week gesloten zorgakkoord. Het plan is om het zogeheten GGZ-kader geoormerkt te verhogen voor de jeugd-GGZ.