Inkomenseis voor gratis huwelijk mag niet

Gemeenten mogen geen inkomensdrempel opleggen bij het aanbieden van een gratis huwelijk. Minister Kajsa Ollongren heeft de gemeenten Waalwijk en Heusden hierover op de vingers getikt, na berichtgeving erover in het Brabants Dagblad en Kamervragen van Ronald van Raak (SP). De gemeente Heusden heeft aangegeven de beleidsregel te gaan wijzigen.

'Breed onder aandacht brengen'
‘Ik zal zorgen dat breed bij gemeenten onder de aandacht wordt gebracht dat het stellen van inkomenseisen bij het aanbieden van het gratis huwelijk niet is toegestaan’, schrijft Ollongren. In antwoord op eerder gestelde vragen zei zij nog dat zij niet zag dat er gemeenten zijn, waar de regels voor het aanbieden van gratis huwelijken worden overtreden. Toen Van Raak las dat Heusden en Waalwijk wel degelijk inkomensdrempels opwierp en diende hij zijn vragen in bij dezelfde minister. Die heeft op haar beurt contact opgenomen met de twee gemeenten en duidelijk gemaakt dat ze de regels overtreden.

Minimapas
In de twee genoemde gemeenten konden alleen stellen waarvan één van de twee een HeusdenPas of PasWijzer (Waalwijk) heeft, in aanmerking komen om gratis te trouwen. Een dergelijke pas kun je alleen ontvangen als je inkomen onder 120 procent van het sociaal minimum zit. Op deze manier wilden de gemeenten paal en perk stellen aan het rap toenemend aantal stellen dat even snel gratis in het huwelijksbootje wilden stappen. Intussen maakt de gemeente wel kosten. Daar was het gratis trouwen niet voor bedoeld, vinden de gemeenten.

Forse effecten
De toename in Waalwijk was aanzienlijk. Tussen 2012 en 2017 was het aantal gratis huwelijken meer dan verviervoudigd: van 22 naar 93, meldt het Brabants Dagblad. In Heusden werden in 2015 nog 96 gratis huwelijken gesloten. Het jaar daarop stelde Heusden de eis dat een van de echtelieden in het bezit moest zijn van de HeusdenPas. Dat sorteerde effect: vorig jaar was het aantal gratis huwelijken slechts twee. Dat is 1,5 tot 4 procent van het totaal aantal huwelijken aldaar. Ter vergelijking: in de gemeente Altena en Loon op Zand, waar iedereen gratis mag trouwen, wordt 40 procent van de huwelijken gratis voltrokken.

Bewuste keuze
Raadslid Jan Kleian van Heusden Transparant had het college ook al vragen gesteld over de eis in de beleidsregel van de gemeente en erop gewezen dat onderscheid op basis van inkomensgroepen niet is toegestaan. Het college weet dat dit onderscheid niet is toegestaan en stelt dat bij het tot stand komen van de beleidsregel hier bewust voor is gekozen om ‘daarmee invulling te geven aan wat ons inziens de bedoeling is van de Wet rechten burgerlijke stand: het mogelijk maken van een huwelijksvoltrekking voor minder vermogende burgers’. ‘Deze beleidsregel kwam tot stand met de verwachting dat de wet zou worden aangepast.’

Beleidsregel aangepast
De wet wordt echter niet aangepast, maakte minister Ollongren de gemeenten duidelijk. Daarom wordt de beleidsregel aangepast, meldt het college desgevraagd. ‘De verwachting is dat dit, in samenhang met de legesverordening, geregeld kan worden in de loop van dit najaar’, stelt het college in antwoord op vragen van Kleian. Er zijn geen geweigerde verzoeken tot een gratis huwelijksvoltrekking bekend bij de gemeente, laat het college weten. ‘We zullen hierop geen actie ondernemen.’ Volgens het Brabants Dagblad heeft de gemeente Waalwijk laten weten ‘op dit moment alle opties te bekijken’.