‘Hou de Jeugdwet heel en investeer in innovatie’

Gemeenten moeten ruimte geven aan innovatie in de jeugdhulp en een nieuw kabinet moet de Jeugdwet met rust laten. De wijkteams hebben een kwaliteitsimpuls nodig. Dat stelt voorzitter Hans Spigt van Jeugdzorg Nederland in een interview met Binnenlands Bestuur.

Ingang

De wijkteams zijn nog niet bekend en vertrouwd genoeg, stelt Spigt. Te vaak kloppen mensen nog bij de huisarts aan, terwijl het wijkteam die eerste ingang zou moeten zijn. ‘We hebben een systeem geïntroduceerd waarbij we de zorg dichterbij de kinderen en hun thuissituatie willen brengen. Als je merkt dat mensen dat wijkteam nog niet helemaal vertrouwen, of nog niet het gevoel hebben dat ze daar goed terecht kunnen, dan hebben we nog wel een weg te gaan’, aldus Spigt. De kwaliteit van de wijkteams heeft een impuls nodig. In sommige wijkteams moet worden geïnvesteerd in kennis en expertise op het gebied van jeugd en/of veiligheidsinschattingen.

Solide netwerk

Zorgen maakt Spigt zich over de onder druk staande gemeentelijke budgetten voor de jeugdhulp. Veel gemeenten schreven over 2016 rode cijfers en geven aan ook dit jaar op fikse tekorten af te stevenen. Spigt pleit voor het schrappen van de vijftien procent rijkskorting op het jeugdbudget. Oftewel: het geld dat voor de decentralisatie per 2015 beschikbaar was, moet weer beschikbaar komen. ‘Dan kunnen we een heel robuust en solide netwerk van jeugdzorg bouwen. Bezuinigen en tegelijkertijd overgaan op een totaal andere manier organiseren van de jeugdhulp zijn bewegingen die niet samengaan.’

Innovatie

Stel dat er geen extra rijksgeld komt, dan moet er binnen de gemeentelijke budgetten ruimte worden gegeven voor innovatie en kwaliteitsborging, benadrukt Spigt. ‘Als gemeenten heel erg sturen op lage tarieven, dan is er geen ruimte om nieuwe methodieken te kunnen ontwikkelen, dan zijn we nu de jeugdzorg van gisteren aan het organiseren.’ Gemeenten moeten een fair tarief betalen waarin ruimte zit voor investeringen in innovatie.

Regie

Daarnaast moet de administratieve lastendruk omlaag en moet een betere overgang van jongeren die achttien worden geregeld. Spigt is er fel op. ‘Soms hebben kinderen, om wat voor reden ook, al tien jaar hulp. We hebben inspanningen gedaan om die jongere naar school te krijgen, een diploma te laten halen, te leren omgaan met misschien wel traumatische ervaringen. En dan zouden we op zijn of haar 18-jarige verjaardag moeten zeggen: daar is het gat van de deur, we kunnen niets meer voor je betekenen? Wat doe je dan, wat doe je dan? Dat heeft bijna iets misdadigs.’ Daar moet een einde aan komen. ‘Wij willen dit probleem oplossen door die jongeren in beeld te houden, ze niet los te laten en de regie te nemen.’

Rust is nodig

Het zou handig zijn als bij wet wordt geregeld dat de jeugdzorg zelf bepaalt wanneer een kind losgelaten kan worden, stelt Spigt. Maar dat is dan ook de enige wetswijziging die wat hem betreft voorlopig moet worden doorgevoerd. Een van de (andere) wensen aan het nieuwe kabinet is rust rondom de Jeugdwet. ‘Ga nu niet opnieuw nadenken over wetgeving, maar hou de wet een beetje heel en investeer in de uitvoering. Laten we met elkaar ook een heel zorgvuldige evaluatie van de jeugdwet voorbereiden (de uitkomsten daarvan worden in 2018 gepresenteerd, red.). Ga nu geen maatregelen afspreken die vooruitlopen op de uitkomsten van die evaluatie.’

Zorgen branches

Vandaag is er het laatste Kameroverleg over de Jeugdzorg van dit kabinet. In een brief aan de Kamerleden hebben de brancheorganisaties van zorgaanbieders - waaronder Jeugdzorg Nederland en GGZ Nederland - hun zorgen over de voortgang van de decentralisaties op een rijtje gezet. Daarin pleiten zij onder meer voor kwaliteitsverbetering van de wijkteams, het verminderen van de administratieve lasten en faire tarieven.   

Lees het hele interview met Hans Spigt in Binnenlands Bestuur nr. 4 (24 februari)