‘Help arbeidsbeperkten naar baan via lokale initiatieven’

Mensen met een arbeidsbeperking aannemen staat niet hoog op de prioriteitenlijst van werkgevers, blijkt uit een vandaag verschenen SCP-rapport. Het wordt ze dan ook niet gemakkelijk gemaakt, want de kandidatenverkenner van het UWV werkt niet, bleek vorige week. ‘Gemeenten en UWV moeten niet zelf het wiel uitvinden, maar lokale en landelijke initiatieven benutten.’

'Geen geschikte functies'
Overheidswerkgevers komen redelijk goed uit het onderzoek in het in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking, mede omdat grote organisaties het beter doen dan kleine organisaties en de overheid nu eenmaal veel grote organisaties heeft. Gemiddeld heeft 17 procent van de werkgevers een arbeidsbeperkte in dienst, bij overheidswerkgevers is dat de helft. Van de overheidswerkgevers wil 14 procent niet (meer) mensen met een arbeidsbeperking in dienst nemen. Bijna 40 procent van die groep geeft als reden dat er geen geschikte functies zijn. Een vijfde zegt geen nieuwe medewerkers nodig te hebben. 16 procent geeft als reden te kijken naar kwaliteit in plaats van naar de beperking en 12 procent heeft te weinig capaciteit voor begeleiding en ondersteuning.

Subsidieregelingen vaak onbekend
Opvallend is dat ook overheidswerkgevers onbekend zijn met allerlei subsidieregelingen, zo weet bijna de helft niet van korting of vrijstelling van premies voor sociale verzekeringen en maakt nog eens 36 procent er geen gebruik van. Ook no-risk-regelingen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid is bij ruim een derde van de overheidswerkgevers niet bekend en nog eens 45 procent maakt er geen gebruik van. Een laatste opvallende uitkomst is dat 70 procent van de overheidswerkgevers die wel bekend is met ‘werken met behoud van uitkering’ daar geen gebruik van maakt, 18 procent doet dat wel.

Kandidatenverkenner werkt niet
Vorige week maakte Trouw bekend dat de kandidatenverkenner van het UWV niet werkt. Via deze online personeelsbank voor mensen met een arbeidsbeperking komen nauwelijks mensen aan een baan. Van veel mensen met een arbeidsbeperking heeft de databank dan ook geen informatie. En slechts 8 procent van de bijna 160.000 mensen in de databank is daadwerkelijk beschikbaar voor werk. De anderen kunnen of willen niet werken, zitten op school of hebben al een (deeltijd)baan. De helft van de mensen kan niet eens gevonden worden, omdat het UWV de noodzakelijke informatie niet heeft ingevuld.

Instrument kreeg onvoldoende
De kandidatenverkenner heeft het UWV alleen al aan ict-kosten 1,3 miljoen euro gekost. Trouw haalde deze informatie uit een opgevraagd onderzoeksrapport uit 2018 dat in een la was beland. Niet alleen werkgevers bleken er ontevreden over, maar ook UWV-medewerkers. Zij gaven het instrument een 4,5. Bijna de helft van hen zou het instrument niet aanraden om teleurstellingen bij bemiddelaars (zijzelf) en werkgevers te voorkomen. In 2017 en 2018 werden rond de honderd mensen bij een bedrijf geplaatst.

'We liggen voor op de doelstelling'
Een nieuwe landelijke dataset, op te zetten door het ministerie van SZW, UWV en gemeenten, moet de transparantie voor werkgever verhogen. Gemeenten en het UWV zouden profielen moeten leveren, volgens het ministerie, maar het UWV kiest daar nu niet voor. Astrid Hendriks, landelijk manager banenafspraak zegt in dezelfde krant dat het belangrijkste is ‘dat we voorliggen op de doelstelling’. Dit jaar worden 55.000 banen gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking, ook zonder instrument. Stoppen met de kandidatenverkenner wil ze niet.

UWV gewaarschuwd
Het bestuur van ANBI Stichting Nationale Talentenbank, een soort ‘LinkedIn’ voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, betreurt de ontwikkeling rond de kandidatenverkenner van het UWV. Oprichter Niels Aussems heeft in 2017 tijdens een kennismaking, met algemeen directeur Tof Thissen en projectmanager Hendriks al gewaarschuwd voor 'het debacle met de kandidatenverkenner' en toen gepleit voor meer samenwerking. ‘Maar dat gebeurde niet. Thissen was ervan overtuigd dat de kandidatenverkenner ging werken. Ik waarschuwde: jullie krijgen te maken met de AVG. Wij niet, want de persoon vult zelf zijn profiel bij ons in en geeft zo wettelijk toestemming om zichtbaar te zijn op de arbeidsmarkt. De sociale dienst of uitkeringen- of jobcoachingverstrekker kan zeggen: schrijf je daarin, zodat je je daar kunt presenteren.’

Goed voorbeeld geven
Aussems wijst op een mooi lokaal initiatief in de Drechtsteden: de Werkbank. ‘Je doet er jouw verhaal en wordt gekoppeld aan werkgevers die zich ervoor openstellen. Als je op de gemeentewebsite en op de UWV-site terug kunt vinden welke landelijk en lokale initiatieven er zijn, dan kunnen zij die weg naar een baan sneller vinden dan hen.’ Gemeenten mogen wat hem betreft nog wel een tandje bijzetten. ‘De overheid loopt nog steeds achter in het aantal banen. Steeds moet er een uitzonderingspositie komen om aan de banenafspraak te voldoen. Als de overheid niet het goede voorbeeld geeft, doen andere werkgevers het ook niet.’

'Door AVG werkt kandidatenverkenner niet'
Werkgevers raken gedemotiveerd bij de vraag naar kandidaten, omdat ze te veel lagen tegenkomen, aldus Aussems. ‘Er zitten teveel mensen tussen en de informatie is te vaag. Capaciteiten en talenten, die maken werkgevers gemotiveerd. Niet eerst een negatieve regel, zoals in de kandidatenverkenner, en één regel waar de kandidaat wel goed in is. En dan is het ook nog een 'kenmerk'. Er is niet eens een persoonlijke boodschap, waar hij iets zegt over zijn passie en talent. Bij de talentenbank is dat wel zo. Alleen vanwege AVG is de informatie zo summier bij de kandidatenverkenner en daardoor werkt het niet.’

'Geef podium aan lokale initiatieven'
Bij gemeenten is het ook maar de vraag of je de juiste persoon aan de lijn krijgt. ‘En belt die wel terug? Zijn ze op de hoogte van de mogelijkheden en voorzieningen? En wat erbij komt kijken? Dat is te vaag. Er zijn zoveel inspanningen gedaan. Maak die regelingen bekend. Nog mooier: geef podium aan lokale en landelijke initiatieven, zij zijn op de hoogte van regelingen en hebben contact met de juiste mensen. Het is jammer om als gemeente tonnen weg te gooien aan een portaal dat niet werkt of 1,3 miljoen, zoals het UWV.’ Gemeenten en UWV doen het niet slecht, maar schoenmaker houd je bij je leest, wil Aussems maar zeggen. Je kunt je beter met de praktijk bezighouden en convenanten afsluiten met het bedrijfsleven. Uit onze ervaringen blijkt dat nog maar weinig gemeenten dat doen.’