Gemeentepolis minima staat onder druk

De gemeentepolis staat onder druk. De gemeentelijke collectieve zorgverzekering voor minima heeft een groot bereik, maar contracten tussen gemeenten en zorgverzekeraars lijken lastiger tot stand te komen. Omdat de polis een waardevol instrument kan zijn voor een integrale aanpak van armoede, gezondheid en schulden bij mensen met een laag inkomen, loont het de moeite eraan te sleutelen.

Verbeteropties

Daartoe zijn mogelijkheden, stelt het Centraal Planbureau in zijn maandag verschenen publicatie ‘Verbeteropties gemeentepolis’. Het effect kan op diverse manieren worden vergroot en de houdbaarheid ervan verbeterd. Om de gemeentepolis ook voor zorgverzekeraars aantrekkelijk te houden, moet onder meer naar de risicoverevening worden gekeken. Het verplicht eigen risico kan worden vervangen door een no-claim. Ten derde zou het goed zijn om een basisverzekering aan te bieden met een beperkte aanvullende verzekering. Daarmee wordt de drempel geslecht voor minima die geen uitgebreide aanvullende verzekering nodig hebben.

Groeiend gebruik

Bijna alle gemeenten (98 procent) boden vorig jaar een gemeentepolis aan, in totaal aan 740.000 verzekerden. Het gebruik is groeiende, constateert het CPB. Het aantal gemeenten waarin minimaal de helft van de minima werd bereikt, steeg tussen 2015-2017 van 25 naar 43 procent. Het aantal gemeenten waarin minder dan 30 procent van de minima een gemeentepolis had, daalde in diezelfde periode van 30 naar 15 procent.     

Wanbetaling

‘De gemeentepolis kan mensen met een beperkte financiële redzaamheid helpen bij het voorkomen van financiële problemen door onderverzekering en wanbetaling, en gezondheidsproblemen die kunnen ontstaan door zorgmijding’, aldus het CPB. Door de gemeentepolis stellen mensen zorg minder uit; dit voorkomt verergering van zorgproblemen. Een aanvullende zorgverzekering voorkomt dat mensen opeens fikse zorgrekeningen krijgen die ze niet kunnen betalen en daarmee in de schulden belanden. De gemeentepolis voorkomt daarnaast wanbetaling, aldus het CPB. ‘Met het voorkómen van schulden kunnen gemeenten besparen op hun Wmo-uitgaven aan financiële begeleiding en relatief dure schuldhulpverlening. Doordat gemeenten en verzekeraars voor de gemeentepolis vaak meerjarige contracten aangaan, wordt zorgpreventie voor beide partijen rendabeler.’

Verliesgevend

Pluspunten genoeg, maar er zijn volgens het CPB signalen dat de gemeentepolis minder aantrekkelijk wordt. Voor verzekeraars zijn de polissen mogelijk verliesgevend. Een aantal zorgverzekeraars heeft laten weten alleen gemeentepolissen af te willen sluiten met gemeenten waar ze veel verzekerden hebben. Menzis en Zilveren Kruis bieden in een aantal gemeenten geen gemeentepolissen meer aan vanwege ‘de wens zich te beperken tot het eigen kerngebied en het argument dat de gemeentepolis niet kostendekkend is’, aldus het CPB. Ook werken verzekeraars toe naar standaardisatie van de gemeentepolissen. Sleutelen aan de gemeentepolissen kan soelaas bieden.  

Risico-verevening

De huidige wijze van risicoverevening lijkt niet meer adequaat voor de gemeentepolissen. Daar moet goed naar worden gekeken en de risicoverevening moet zo nodig worden aangepast. Zo zouden variabelen aan het huidige risicovereveningsmodel kunnen worden toegevoegd, zoals sociaaleconomische status, schulden of GGZ-kosten. Die verklaren de zorguitgaven van de doelgroep van de gemeentepolis beter, aldus het CPB. Verzekeraars zouden voldoende compensatie moeten krijgen voor verzekerden in de gemeentepolis. Een andere optie is om verzekeraars achteraf te compenseren als blijkt dat gemeentepolissen verliesgevend zijn geweest.

Niet aantrekkelijk

De huidige gemeentepolissen zijn niet altijd aantrekkelijk voor de doelgroep, constateert het CPB. Niet iedereen wil een uitgebreide aanvullende verzekering. Gemeenten zouden er goed aan doen gemeentepolissen aan te bieden zonder, of met een beperkte aanvullende verzekering, adviseert het CPB.

No-claim

Het eigen risico kan bij mensen met lage inkomens leiden tot het mijden van zorg. Om dit te voorkomen adviseert het CPB het eigen risico bij de gemeentepolis te vervangen door een no-claim. De verzekerde met een gemeentepolis betaalt dat eigen risico van 385 euro in maandelijkse termijnen, via een hogere premie. Als het eigen risico niet wordt volgemaakt, krijgt de verzekerde dat deel achteraf teruggestort. ‘Het vooruit betalen zorgt ervoor dat het risico op mijden van nodige zorg aanzienlijk wordt afgezwakt, terwijl de prikkel voor efficiënt zorggebruik deels blijft behouden’, aldus het CPB.