Gemeenten willen miljoenen extra voor jeugdzorg

Petitie

Namens 21 gemeenten en de jeugdzorginstellingen uit Zuidoost-Brabant heeft de Eindhovense wethouder jeugd Jannie Visscher (SP) maandagochtend een petitie aan de Tweede Kamer aangeboden waarin de noodklok wordt geluid. Enschede, Leeuwarden, Maastricht, Zoetermeer en Nijmegen hebben dat via een Zorgkrant jeugdhulp gedaan. De Kamer debatteert maandag over de jeugdhulp.

Preventie

De regio Zuidoost-Brabant heeft te weinig budget ‘om het zorglandschap waar we gezamenlijk verantwoordelijk voor zijn op een goede manier in te richten’, stellen de 21 gemeenten en zorgaanbieders uit de regio in de petitie. ‘We zijn van mening dat de jongeren in Zuidoost-Brabant die afhankelijk zijn van zorg, moeten kunnen vertrouwen op goede, nabije en toegankelijke zorg, waarbij zoveel mogelijk sprake is van eerdere ondersteuning en preventie zoals de transformatie beoogt. De huidige tekorten hebben tot gevolg dat gemeenten niet voldoende of niet de juiste zorg kunnen contracteren die nodig is voor onze jongeren.’

Nog slechter

De regio kende over 2015 nog een flink overschot op de jeugdzorg: 9,3 miljoen euro. Dat overschot is vorig jaar omgeslagen in een tekort van in totaal 23,9 miljoen euro. Eindhoven belandde voor ruim 4,5 miljoen in de rode cijfers en Helmond voor ruim 2,6 miljoen euro. Hoewel het totale te verwachte tekort over 2017 nog niet bekend is – dat wordt momenteel geïnventariseerd – is al wel duidelijk ‘dat het vrijwel overal nog slechter is’, zo laat een beleidsmedewerker namens de regio weten. Eindhoven verwacht dit jaar uit te komen op een tekort van 16,2 miljoen euro en Helmond op een tekort van 2 miljoen. De oorzaken van de (regionale) tekorten zijn divers. De korting op het rijksbudget, de afwikkeling van na-ijlende kosten en de stijging van het aantal kinderen in zorg zijn onder meer mede debet aan de tekorten.

Deense boeggolf

De regio ziet dat door de transformatie sprake is van de zogeheten ‘Deense boeggolf’. ‘Er is een piek in hulpvragen waarneembaar doordat we eerder achter de voordeur komen, problemen sneller signaleren en daardoor eerder ingrijpen. Dit kost nu meer, maar op langere termijn worden hiermee kosten bespaard. Op den duur verwachten we dat dit zal stabiliseren, maar op dit moment is het effect om door middel van preventie meer jongeren uit (duurdere) specialistische zorg te houden nog onvoldoende zichtbaar’, aldus de Zuidoost-Brabantse petitie.

Ontoereikend

Enschede, Leeuwarden, Maastricht, Zoetermeer en Nijmegen hebben gezamenlijk een Zorgkrant jeugdhulp naar de Kamer gestuurd om te benadrukken dat de huidige gemeentebudgetten ontoereikend zijn om te blijven investeren in oplossingen voor de toekomst. Maastricht komt dit jaar uit op een tekort van 8,2 miljoen euro, Enschede op een tekort van 9 miljoen euro. Leeuwarden op een tekort van 6,9 miljoen euro en Zoetermeer op een tekort van ruim 7,1 miljoen. Ook Nijmegen stevent op een miljoenentekort van tussen de 2,6 en 5,6 miljoen euro af. De vijf gemeenten vragen om meer tijd, ruimte en middelen.

Transformatiefonds

Het transformatiefonds biedt onvoldoende soelaas, zo stelt de Enschedese wethouder jeugd Eelco Eerenberg (D66) namens de vijf gemeenten. Ook Zuidoost-Brabant stelt dat het transformatiefonds ‘volstrekt onvoldoende mogelijkheden biedt om alle gemeenten te kunnen ondersteunen die vergelijkbare problemen ervaren’. Het Transformatiefonds Sociaal Domein, dat gemeentekoepel VNG en het ministerie van VWS van de grond willen tillen, is niet bedoeld om financiële tekorten van gemeenten te dekken. Het moet een impuls zijn voor de transformatie sociaal domein in gemeenten. Voor de jaren 2018 tot en met 2020 wordt 18 miljoen euro per jaar vanuit de integratie-uitkering gereserveerd als voeding voor het fonds. De VNG wil dat het Rijk eenzelfde bedrag aan het fonds toevoegt.

Onderbouwing tekorten

De 26 gemeenten staan niet alleen in hun financiële tekorten. Uit onderzoek van Binnenlands Bestuur en de NOS van september onder 228 gemeenten, bleek dat het geld voor dit jaar in de helft van de gemeenten al op was. In het bestuurlijk overleg tussen VNG en minister De Jonge van VWS van vorige week, heeft de VNG aandacht gevraagd voor de grote financiële tekorten die een aantal gemeenten heeft op de Jeugdwet. Die tekorten zijn zo groot dat die gemeenten daardoor niet kunnen investeren in de transformatie, benadrukte de VNG. ‘VWS erkende de zorg van deze gemeenten, maar stelt daar tegenover dat uit macro cijfers blijkt dat het overschot op de Wmo groter is dan het tekort op de Jeugdwet’, aldus het VNG-verslag van dat overleg. De minister wil naar de tekorten kijken, maar gemeenten moeten voor een goede onderbouwing van de tekorten zorgen. Afgesproken is dat de VNG en VWS deze maand wekelijks bij elkaar komen om duidelijkheid te krijgen over de achtergronden van de financiële tekorten.