'Gemeenten moeten experimenteren in sociaal domein'
De transities waar de gemeenten in het sociaal domein mee te maken heeft bieden ook de kans op vernieuwing. Gemeenten moeten daarom tijd en ruimte maken en krijgen om te experimenteren met nieuwe werkwijzes.
Het is momenteel de grootste opdracht voor gemeenten, de transities binnen het sociale domein. Voor de transformatie bestaat duidelijk geen kant en klaar recept. ‘De gemeente moet daarom ruimte bieden om te experimenteren en niet alles juridisch willen dichttimmeren,’ vindt Mary van den Wijngaart, beleidsonderzoeker op het gebied van zorg en welzijn. Ze is mede-auteur van het boek ‘Blijven we een fatsoenlijk land?’ dat maandag gepresenteerd werd.
Klaar op papier
Allereerst: het boek geeft geen antwoord op de titel, zegt Van den Wijngaart. Maar wel op vragen over hoe gemeenten mensen die zorg of ondersteuning nodig hebben deze stelselwijziging gaan opvangen. 'Dat de gemeenten er op papier klaar voor zijn, dat geloof ik wel. Maar het echte doorvoeren van de transities, dat gaat nog wel een tijdje duren. Op 1 januari 2015 gaat het echte werk pas beginnen.'
Vernieuwing nodig
Een van de adviezen die ze geeft is om bij het aantrekken van de marktpartijen niet alleen maar financiële overwegingen te maken. ‘Er wordt gewerkt in bestek, de partijen concurreren vooral in prijs. Dat is niet de manier hoe je vanuit het domein naar de burgers toe gaat,’ zegt Van den Wijngaart. ‘De gemeente moet een soort zelfstandige identiteit zijn die de afspraken met alle partijen maakt,’ vervolgt ze. ‘Voorheen was dit voornamelijk gebaseerd op risicoreductie. Maar wat we nu nodig hebben is vernieuwing.’
Visie
Wat wel de goede manier is heeft alles te maken met het strategisch opdrachtgeversschap. ‘Gemeenten moeten een visie hebben, bedenken: “wat voor gemeente zijn we en wat willen we voor onze burgers betekenen?” Dat kan heel goed per gemeente verschillen,’ aldus de auteur. 'Als het maar samen met burgers en partijen tot stand is gekomen.'
Geen tijd en middelen
Ze geeft toe dat het voor de gemeenten geen gemakkelijke opgave is. ‘De randvoorwaarden zijn niet optimaal, dat klopt. Het ontbreekt ze aan tijd en aan middelen. Maar ik denk niet dat de uitvoering van de sociale taken er uiteindelijk slechter op wordt. Meer op eigen kracht laten doen betekent niet “we kunnen het als gemeente niet, doe het zelf”, ook al wordt dat wel vaak zo uitgelegd. De gedachte gaat er juist vanuit wat de burger zelf wel kan. Dat is eigenlijk een heel mooi principe.’
Reacties: 5
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
- het is een idiote gedachte om een transitie EN besparingen gelijktijdig door te voeren. Alleen de politiek kan zoiets verzinnen... In de particuliere sector wordt eerst de transitie doorgevoerd, rust in de tent, stabiliteit, wellicht wat "low hanging fruit” geoogst. Maar pas daarna gaan besparingen worden gerealiseerd.
- het moet allemaal goedkoper. Dat kan het natuurlijk ook. Elk proces - hoe "lean” ook begonnen - wordt na verloop van tijd weer minder efficient. En zeker in politieke omgevingen, waar veel betrokkenen tevreden moeten worden gehouden. Er valt in de processen ongetwijfeld veel te winnen. Maar in die belachelijke focus van besparen per 2015 zonder dat duidelijk is wat en voor wie, worden de processen niet efficiënter gemaakt, maar wordt de zorg uitgekleed.
- het kan niet goedkoper worden, als 404 gemeenten allemaal hun eigen ideeën hebben. Al die verschillen maken het alleen maar duurder. En de zorgaanbieders worden horendol... En dat de gemeenten - omdat ze dichter bij de burger staan - beter zicht hebben op wat er lokaal nodig is, is flauwekul: het is voor de gemeenten ook allemaal nieuw!
Volgens mij moeten we 2 dingen doen:
1. Transitie per 2015 doorvoeren als continuering van huidige situatie, wel regie naar gemeenten maar dan obv huidige zorgsituatie, en 2015 gebruiken als overgangsjaar. Bezuinigingen/besparingen vanaf 2016.
2. Maak per regio keuzes over de invulling van het zorgaanbod. Dus niet per gemeente, maar per - 30 of 40 regio’s - zoals de transitie nu worden aangepakt. Een gemeenschappelijk zorgaanbod - en inkoop - van een gehele regio. Daar is nog steeds visie voor nodig. Maar meer visie dan de behoefte van een lokale wethouder om zich te profileren op details die alleen maak kostenverhogend werken.