Gemeenten moeten beter op jeugdbudget letten

De gemeenten Hulst en Terneuzen moeten en kunnen beter grip krijgen over de uitgaven in de jeugdzorg. Dat concludeert de rekenkamercommissie Hulst Terneuzen.

Geen inzicht

Beide Zeeuwse gemeenten hebben, net zoals andere gemeenten, beperkt tot geen invloed op de medische en juridische toegang, maar hebben ‘ook onvoldoende inzicht in de omvang ervan terwijl de kosten wel op het budget drukken’, concludeert de rekenkamer. ‘Inzicht in de aantallen en bijbehorende kosten via deze stromen is niet in reguliere rapportages voorhanden. Hierdoor is onduidelijk of inspanningen om meer invloed te krijgen op deze toegangswegen ook daadwerkelijk effectiviteitswinst oplevert.’

Op- en afschaling

De rapportages van de inkooporganisatie IJZ die voor veel Zeeuwse gemeenten contracten met veel grotere zorgaanbieders sloot, zijn daarnaast onvolledig, terwijl ze wel de indruk geven volledig te zijn. Kosten die de gemeenten maken voor hun lokale toegangsorganisaties en overige kosten vallen daarbuiten en komen er nog bovenop. Tevens wordt geen doorkijk naar het hele jaar gegeven. ‘Ook informatie over (verwachte) aantallen en kosten hulpbehoevenden (per ingang), aantallen en duur van de zorgtrajecten, kosten per zorgtraject, aantallen in- en uitstroom, aantallen op- en afschaling is niet voorhanden’, concludeert de rekenkamercommissie.

Oplopende zorgkosten

Gemeenten ondernemen geen actie om de uitstroom te beperken, terwijl de wachttijden oplopen, de gecertificeerde instellingen vol zitten en aanbieders personeel tekort hebben. Medewerkers van de lokale toegangsloketten bieden ter overbrugging van de wachttijd zelf de benodigde zware zorg. ‘Gevolg is dat de wachttijden en zorgkosten nog verder oplopen.’

Weinig actie

Hoewel risico’s door beide colleges worden erkend, wordt er te weinig actie op ondernomen, vindt de rekenkamercommissie. De raden spreken de colleges daar eveneens onvoldoende op aan. Monitoring en rapportage over risico’s gebeurt alleen tijdens de jaarlijkse planning en control-cyclus. ‘Tussentijdse (bij)sturing is daardoor beperkt’, merkt de rekenkamercommissie op. Er wordt te weinig aan risicobeheersing gedaan. Dat ligt deels aan de beperkte invloed die gemeenten hebben op de indicaties door bijvoorbeeld huisartsen, maar ook omdat er onvoldoende inzicht en overzicht is in de geleverde prestaties en de effectiviteit van de (preventieve) zorg. Beide gemeenten doen er goed aan zich zakelijker naar de aanbieders op te stellen, zo adviseert de rekenkamercommissie.  

Verbetering

In een bestuurlijke reactie laten beide gemeentebesturen weten in grote lijnen de conclusies en aanbevelingen over te nemen en een groot deel van de geschetste problematiek te herkennen en erkennen. Er wordt aan verbetering gewerkt. Zo is er regionaal overleg met de huisartsenkoepels over verwijzingen en de inzet van minder zware zorg. Ook wordt gewerkt aan een doorkijk van de volume- en kostenontwikkeling.

Alle Zeeuwse gemeenten hebben recent nog een brandbrief naar de Tweede Kamer gestuurd over de tekorten in het sociaal domein. Daarin pleiten zij voor een extra budget van minimaal 45 miljoen euro.