Gemeenten half miljard in het rood op werk en inkomen

Gemeenten komen ruim een half miljard tekort op het budget voor werk en inkomen. Dat (10,5 procent) wordt mede veroorzaakt door het gemeentelijk kwijtscheldingsbeleid en de extra uitgaven voor de bijstand, die niet via het gemeentefonds worden vergoed.

Tekort

Dat stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in de (eerste) Overall rapportage sociaal domein. Rondom de transitie die vandaag is verschenen. Op het totaal budget van 17,7 miljard euro dat gemeenten vorig jaar voor de decentralisaties zorg, jeugd en werk via het gemeentefonds ontvingen, noteerden gemeenten per saldo een tekort van zo’n 150 miljoen euro. De rapportage is op verzoek van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken, coördinerend bewindspersoon voor de drie decentralisaties, opgesteld.

Eigen bijdrage

Het tekort op de Participatiewet (10,5 procent) wordt deels ‘goedgemaakt’ door het overschot op de Wmo 2015 en de jeugdzorg van 360 miljoen euro (2,8 procent), berekent het SCP op basis van (voorlopige) cijfers van het CBS. Een opsplitsing van de uitgaven voor de Wmo 2015 en de Jeugdwet is niet mogelijk omdat er functies zijn waarop uitgaven voor beide wetten worden geboekt, stelt het SCP. Aan de inning van eigen bijdragen hebben gemeenten vorig jaar 345 miljoen euro binnengekregen, zo blijkt verder uit de CBS-gegevens. Binnenlands Bestuur berekende eerder, op basis van eigen onderzoek, dat gemeenten – conservatief geschat – over vorig jaar 310 miljoen euro overhouden op hun Wmo-budget. Het financiële beeld kan in de loop van het jaar veranderen omdat de jaarrekeningen van gemeenten bij lange na nog niet af zijn en er nog volop bonnetjes van zorgaanbieders over 2015 in de gemeentelijke brievenbussen zullen vallen.

Onvoldoende grip

Het gros van de gemeenten voert het ‘3D-beleid uit met de middelen die ze daarvoor via het gemeentefonds hebben ontvangen, concludeert het SCP op basis van het verslag van de provinciale toezichthouders over 2015. Die verwachting hebben de toezichthouders ook voor dit jaar uitgesproken. ‘Op termijn kan een succesvolle transformatie de financiële lasten beperken, stelt het SCP. ‘Zowel gemeenten als toezichthouders stellen dat dit tijd kost.’ Bijna een op de drie gemeenten geeft aan nog onvoldoende zicht en grip te hebben op de lasten die met de uitvoering van de decentralisaties samenhangen.