Gemeenten bezorgd over toeloop Wmo

Gemeenten maken zich grote zorgen over de verwachte toeloop op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) vanaf januari. De verpleeghuiszorg wordt voor een deel per 2013 uit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) geschrapt. De ouderen die daardoor niet meer voor verblijf in een verpleeghuis in aanmerking komen, zullen voor ondersteuning bij gemeenten aankloppen. Zonder dat daar vooralsnog extra rijksbudget tegenover staat.

Riskant

Maar ook het tempo waarin de maatregel wordt doorgevoerd, baart de gemeenten en zorginstellingen grote zorgen. ‘Overhaast en riskant’, stelt de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Zij heeft samen met de organisatie voor zorgondernemers Actiz en de Verenging van Woningcorporaties Aedes hierover aan de bel getrokken bij onder meer de Tweede Kamer. Ook worden de zorgen en bezwaren ingebracht bij de onderhandelingen met het ministerie van Volksgezondheid. Zes Zuidoostbrabantse gemeenten hebben eveneens hun zorgen in een brief onder de aandacht gebracht bij de VNG.

Wmo-loket

De zogeheten zorgzwaartepakketten 1, 2 en 3 worden uit de Awbz geschrapt. Dit is in het Lenteakkoord vastgelegd. Mensen die relatief lichte 'verzorgingshuiszorg' nodig hebben, krijgen vanaf januari geen indicatie meer voor verblijf in een verpleeghuis. De zorg en ondersteuning die ze wel nodig hebben, moeten ze zelf regelen. Daarvoor zullen ze gaan aankloppen bij het Wmo-loket van gemeenten.

Tempo

Het scheiden van wonen en zorg is een ontwikkeling waar gemeenten en brancheorganisaties op zich geen moeite mee hebben. Wel hebben ze bezwaar tegen het tempo waarin de maatregel wordt doorgevoerd. Ook is onduidelijk hoeveel mensen vanaf januari bij gemeenten aankloppen, wat het de gemeenten gaat kosten en wat de maatschappelijke gevolgen ervan zijn.

Maatschappelijke gevolgen

De gemeenten Helmond, Asten, Deurne, Someren, Laarbeek en Gemert-Bakel hebben hun gedeelde zorgen via een gezamenlijke brief bij de VNG neergelegd. ‘Na het doorakkeren van het Lenteakkoord kwamen we er achter dat diverse afspraken vergaande maatschappelijke en financiële gevolgen hebben’, aldus Dré Bemelmans, woordvoerder namens de zes gemeenten. Hoewel het onderdeel begeleiding Awbz nog niet wordt gedecentraliseerd, verdwijnt er per 2013 dus al wel degelijk een en ander uit de Awbz. Die taken komen op het bordje van gemeenten te liggen.

'Geraniumkwekers'

Het is de zes gemeenten niet bekend op welke wijze en in welke mate gemeenten hiervoor worden gecompenseerd. Ook is hen niet duidelijk of hiermee in de nu gehanteerde verdeelsleutel van het Wmo-budget rekening wordt gehouden. Ook vrezen zij voor de gevolgen van de maatregelen voor kleine en grote zorgaanbieders in de regio. De vrees is dat voorzieningen -zoals zorgboerderijen- zullen verdwijnen, die straks hard nodig zijn als de begeleiding Awbz alsnog naar gemeenten wordt gedecentraliseerd. ‘Dit is markt voor geraniumkwekers’, stelt directeur zorg Diana Rijntjes van de Zorgboog cynisch. De Zorgboog is een organisatie voor wonen, zorg en welzijn in de regio Helmond. Rijntjes vreest dat veel mensen straks geen dagbestedingactiviteiten meer kunnen gaan doen en thuis achter de geraniums gaan zitten. ‘Dat staat haaks op het beleid waarin participatie hoog in het vaandel staat.’

Bezwaarpunten

De brief vanuit Helmond en omstreken is vooralsnog de enige die de VNG heeft ontvangen. De VNG kent en deelt de zorgen van de zes gemeenten, aldus VNG-woordvoerder Asha Khoenkhoen. ‘De zorgen zijn herkenbaar en leven breed bij gemeenten.’ Dat is ook de reden waarom er onlangs een mail naar de Kamerleden is gestuurd waarin de VNG namens de gemeenten de zorgen en bezwaarpunten onder de aandacht brengt.

Te vroeg

De VNG vindt –met Actiz en Aedes- de ingangsdatum (2013) te vroeg omdat er onder meer onvoldoende woningen zijn voor mensen met een zorgvraag, met name ouderen. Ook is er geen duidelijkheid over de financiering voor gemeenten. Extramuralisering levert besparing op voor de AWBZ-zorg, maar brengt voor gemeenten juist extra kosten met zich mee, aldus de VNG. Bovendien is er te weinig tijd om alternatieven te regelen voor hulpbehoevenden die geen beroep meer kunnen doen op de Awbz.