Gemeenten betalen te lage pgb-tarieven

Eén op vier mensen met een persoonsgebonden budget (pgb) kan met het toegekende budget onvoldoende zorg en ondersteuning inkopen. Vooral mensen met een Wmo-pgb komen in de knel. Daar geeft een op de drie pgb-gebruikers aan te weinig budget van gemeenten te krijgen om de benodigde zorg in te kopen.

Onderzoek

Dat blijkt uit onderzoek onder 1.865 pgb-gebruikers van Per Saldo en Mantelzorg Nl. Beide belangenverenigingen pleiten voor reële tarieven pgb en minder administratieve rompslomp. Dat doen ze in een position paper die dinsdag aan de vaste Kamercommissie van VWS is aangeboden. De commissie spreekt donderdag over het persoonsgebonden budget (pgb) en de gevolgen voor mantelzorgers.

Geen gekwalificeerd personeel

De gemaximeerde tarieven zijn soms zo laag dat het moeilijk is om daarvoor gekwalificeerd personeel te vinden, zo wordt in het onderzoek gesteld. ‘Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt merken pbg-houders dat zorgprofessionals kiezen voor een aanstelling elders met betere verdiensten.’ Vooral gemeenten treft blaam, zo blijkt uit het onderzoek. Van de mensen die via een pgb zorg inkopen vanuit de Jeugdwet, de Zorgverzekeringswet (Zvw) of de Wet langdurige zorg (Wlz) geeft 16 procent aan dat het budget niet toereikend is. Bij mensen die met Wmo-pgb ligt dat op 30 procent.

Niet mogelijk

‘Op dit ogenblik heeft de gemeente de tarieven zo verlaagd dat het niet mogelijk is om zorg in te kopen. Dus wel budget maar een uurtarief waar niemand voor wil en kan werken’, zo meldt een respondent in het onderzoek. 'Diverse gemeenten hanteren dusdanig lage pgb-tarieven dat daar geen kwalitatief goede zorg van kan worden ingekocht. Eindhoven heeft zijn pgb-tarieven zelfs met 35 procent verlaagd’, stelt Aline Molenaaren, directeur van Per Saldo, de belangenvereniging van pgb-houders. In een reactie laat Eindhoven weten dat de pgb-tarieven met dezelfde percentages zijn verlaagd als de tarieven voor zorg-in-natura. 'In sommige gevallen kan dat 35 procent zijn', zo laat een woordvoerder van Eindhoven desgevraagd weten. Het steekt pgb-houders ook dat de tarieven voor zorg in natura vaak hoger zijn dan de pgb-bedragen, ‘terwijl daarvan een relatief hoger percentage opgaat aan overhead in plaats van daadwerkelijke zorg’, aldus een respondent in het onderzoek.

Vrijwilligersvergoeding

Zorgen zijn er ook over de gevolgen van de invoering van ‘een symbolisch lage vergoeding’ - zoals Per Saldo en Mantelzorg Nl het noemen - van 141 euro per maand voor pgb-houders in de Wmo. Die geldt vanaf 1 mei. De gedachte erachter is dat de budgethouder hulp kan inschakelen vanuit het informele netwerk zonder dat een zorgovereenkomst moet worden aangegaan waarbij het minimumloon wordt uitbetaald. Vanaf 1 mei zijn er voor mantelzorgers twee mogelijkheden: minimumloon of de vergoeding van 141 euro per maand.

Financiële motieven

Beide belangenverenigingen pleiten ervoor dat de effecten van de invoering van die vergoeding worden onderzocht. ‘Het risico bestaat dat bij gemeenten financiële motieven mee gaan spelen bij het toewijzen van zorg die in de vorm van een pgb wordt geleverd’, aldus Per Saldo en Mantelzorg Nl in hun position paper. Zij wijzen er daarnaast op dat gemeenten ook een lagere vergoeding dan de (maximale) 141 kunnen gaan verstrekken. ‘Zonder inzicht in de gevolgen van deze maatregel voor mantelzorgers bestaat de kans dat de (financiële) druk op mantelzorgers wordt vergroot’, waarschuwen beide belangenverenigingen. Daarnaast is Molenaar bang dat gemeenten er bij pgb-houders sterk op zullen aandringen om vooral mantelzorgers in te schakelen, in plaats van professionele zorg in te kopen.  

Vooral mensen die van de Wlz afhankelijk zijn, vragen vaak een pgb aan (63 procent), gevolgd door de Wmo (28 procent), de Zvw (15 procent) en de Jeugdwet (7 procent), zo blijkt uit het onderzoek. Sommige pgb-houders zetten een pgb in vanuit verschillende zorgwetten; dat is bij 14 procent van de respondenten het geval.