Eu-subsidie voor integratie Roma

Nederlandse gemeenten moeten meer doen aan integratie van Roma. Daarvoor pleit de Europese Commissie (EC) die voor sociale inclusie circa 16 miljard euro heeft bestemd uit het Europees Sociaal Fonds.

Het is de tijd voor gemeenten om in actie te komen en de meest kwetsbaren te helpen. Die boodschap gaf de commissie bij monde van EC president José Manuel Barroso en EC vice-president Viviane Reding af aan regeringsleiders, ministers van buitenlandse zaken, lokale bestuurders en Roma op de Romatop in Brussel. ‘Immers: de kwaliteit van de samenleving wordt bepaald door de manier waarop er voor de zwakken wordt gezorgd’, zo zeiden de Europese bestuurders op de top, bedoeld om onder andere aandacht te vragen voor integratie van Roma, die ook in Nederland te maken hebben met uitsluiting en met justitiële aandacht.

Waar veel landen regeringsleiders stuurden, was Nederland op de top op ambtelijk niveau vertegenwoordigd. De Nederlandse gemeenten hadden niemand afgevaardigd. Dat verbaast Peter Jorna, consultant Social Inclusion en deelnemer in Brussel: ‘De Top stond in het teken van lokaal beleid. Nu lijkt het alsof deze kwestie alleen Oost- en Midden- Europese landen aangaat.’ Doel van de top is juist die gemeenten te motiveren om projectgeld aan te vragen voor sociale inclusie. Het Europees Structuurfonds ESF omvat voor de komende zeven jaar 80 miljard euro waarvan 20 procent voor sociale inclusie. Maar gemeenten moeten wel plannen maken.

Discriminatie
Nederlandse overheden kunnen de komende zeven jaar projecten laten cofinancieren met circa 1,3 miljard euro uit Europese cohesiefondsen. 500 miljoen euro komt uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) en circa 350 miljoen euro gaat voor ons land naar de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. Dat geld kan dus ook naar de Roma, constateert de Europese Commissie op een nieuw webtool met informatie voor gemeenten over de lidstaten en hun beleid over Roma (http://ec.europa. eu/justice/roma-integration). De Commissie vraagt in haar rapport over 2014 om verbeteringen. Nederland moet bijvoorbeeld het analfabetisme bij oudere Roma bestrijden. Nederland moet zorgen dat jongere Roma meer beroepsvaardigheden opdoen. En Nederland moet meer doen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt.

De Romatop van de Europese Commissie gaf hoop bij Kostana Jovanovic en Michele Mila van Burik van het Romaplatform. Tegelijk vormde de Kamerbrief waarin de ministers Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) en Asscher (Sociale Zaken, PvdA) voorzetting aankondigden van de proeftuinaanpak van multiprobleemgezinnen bij Roma, een contrast. Een proefaanpak van de afgelopen twee jaar in de gemeente Lelystad, Veldhoven, Ede en Nieuwegein, om schoolgang te bevorderen en ook te handhaven, wordt voortgezet. Daarvoor komt voor drie jaar 1,5 miljoen euro van het rijk. De Nederlandse overheid let nog steeds te eenzijdig op handhaving, vindt Jovanovic. Het beloofde bieden van perspectief sneeuwt onder, meent ze.

De handhaving draait onder andere om schoolgang, maar ook om mensenhandel. De afgelopen drie jaar is in de proeftuinaanpak één geval van mensenhandel gesignaleerd waarin een opa zijn kleinkind aanzette tot winkeldiefstal, door de rechter gedefinieerd als mensenhandel. De ministers tekenen in de brief aan dat er nog een aantal zaken wordt doorgerechercheerd, en dat die niet alleen Roma betreffen. Michelle Mila van Burik: ‘Mensenhandel moet je altijd aanpakken, overal. Maar het woord perspectief komt geloof ik twee keer voor in de brief. De balans tussen handhaven en perspectief bieden is zoek.’

Schooluitval
De gemeente Lelystad is blij met de voortzetting van de proeftuinaanpak. Leo Broekhuis: ‘De problematiek is zo complex dat je dat niet in twee jaar redt. Er zijn wel resultaten in Lelystad, de deelname aan de voorschoolse educatie is toegenomen, de schooluitval van 12 tot 18-jarugen is gedaald.’ Hij schrijft de resultaten vooral toe aan preventie: huisbezoeken en direct contact met de families. ‘Wat we hebben gemerkt is dat het van groot belang is alle organisaties die er betrokken bij zijn op een lijn zitten.’ Roma worden overigens nauwelijks betrokken. ‘We zien dat landelijke organisaties niet altijd lang bestaan.

Ook lokaal is het lastig. We hebben hier een tijd een zelforganisatie gehad. Maar dat werkte niet omdat vanuit de kring van de Roma geen mensen beschikbaar waren om zich actief in te zetten.’ Het nieuws over het Europees geld kende hij niet. ‘Ik ben blij verrast.’ Jovanovic en Van Burik hopen dat de gemeenten veel projecten gaan opstarten, maar tegelijkertijd hebben ze niet zoveel vertrouwen. Jovanovic en Van Burik: ‘We willen graag gelijkwaardige, professionele samenwerking. Wat wij te vaak zien, is dat er informatie wordt gehaald om een project te onderbouwen en vervolgens worden wij afgescheept.’ Binnenkort hebben Jovanovic en Van Burik van het Romaplatform overleg met minister Asscher.

Finland
Ze wijzen er op dat het in Finland wel lukt. Daar werken Roma- intermediairs uit de gemeenschap samen met scholen en overheid. Deelname aan voorschoolse educatie is gestegen van 2 naar 60 procent. Broekhuis: ‘Zo hoog is de groei bij ons nog niet. We hebben in de afgelopen jaren geleerd dat we blij moeten zijn met alle kleine successen, er is een stijgende lijn.’ Peter Jorna: ‘Toch mag de vooruitgang in het onderwijs meer aandacht krijgen. Dat Roma niet intrinsiek in onderwijs zouden zijn geïnteresseerd, zoals de ministeriële brief stelt, is achterhaald.’