Disneyverzamelaar ‘moet niet te stijfkoppig zijn’

De gemeente Westland hoeft geen uitkering te verstrekken aan een Disneypoppetjes- en stripboekenverzamelaar. De Haagse rechtbank oordeelt dat de man de hoogte van zijn inkomen en vermogen niet kan aantonen. Wordt hier de overheid beschermd in plaats van de burger, zoals ’s mans advocaat beweert, of heeft deze aanvrager zijn eigen ruiten ingegooid?

60.000 stripboeken

Naaldwijker Pim Bunk vraagt in 2018 een bijstandsuitkering aan bij zijn gemeente. Door psychische problemen is hij niet in staat te werken. Bovendien is hij recentelijk gescheiden. De aanvraag wordt afgewezen omdat Bunk niet kan aantonen hoeveel hij heeft verdiend aan zijn stripboekenhandeltje en hoeveel zijn uitgebreide verzameling Disneyfiguurtjes en (minimaal 60.000) stripboeken waard is. De gemeente schat die waarde in elk geval in boven de vermogensgrens van 6020 euro. Bunk betoogt bij de rechter dat het handeltje slechts een uit de hand gelopen hobby is. Volgens Bunk zijn er geen taxateurs die deskundig genoeg zijn om de verzameling correct te waarderen en kan hij ook geen taxateur betalen. De rechtbank zet hier een streep door. Hobby’s die geld opbrengen zijn inkomsten en de aangeleverde bankafschriften zijn onvoldoende om aan te tonen hoe hoog die inkomsten zijn geweest. Bunks eigen inschatting van de waarde van zijn verzameling is volgens de rechter objectief noch verifieerbaar. Dat Bunk zijn verzameling inmiddels voor een symbolisch bedrag van twee euro aan een stichting heeft verkocht is irrelevant.

‘Enorme bewijslast drukt op burger’

‘Wordt hier nu de overheid beschermd of de burger?’, vraagt Bunks advocaat Pieter Hoogenraad zich af. Hoogenraad wil de zaak voorleggen aan de Centrale Raad van Beroep, zegt hij. ‘Je ziet hier weer dat er een enorme bewijslast op de burger drukt. En niet elke burger is zelfredzaam genoeg om deze te dragen.’ Hoogenraad legt uit hoe Bunks uit de hand gelopen hobby een probleem werd toen hij een uitkering moest aanvragen. ‘Hij moet ineens zijn inkomen aantonen terwijl hij de inkomsten uit het handeltje altijd op z’n boerenfluitjes heeft bijgehouden. Daarbij worden héle zware eisen gesteld, terwijl mijn cliënt met zijn bankafschriften gewoon heeft aangetoond wat er binnenkwam en wat eruit ging. Hij moet ineens een boekhouding met alles erop en eraan aanleveren terwijl hij geen echt bedrijf bestiert.’ Bunk is niet ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, .

Kwetsbaar

‘Hij stond meteen op achterstand’, aldus advocaat Hoogenraad. Daarbij bewees Bunk zichzelf trouwens ook niet altijd een dienst. Over de waarde van de verzameling: ‘Hij zegt: de enige taxateur in Nederland die daar iets zinnigs over kan zeggen, ben ik.’ Hoogenraad zucht kort maar veelbetekenend op de vraag of het verstandig was om de verzameling voor twee euro weg te doen. Desondanks vindt Hoogenraad dat de gemeente zijn cliënt in de kou laat staan. Bunk is te typeren als kwetsbaar en heeft veel hulp uit zijn omgeving nodig, vertelt de raadsman. ‘Waarom hélpt de gemeente die man niet? Dat de gemeente rekening houdt met eventuele inkomsten begrijp ik maar dat dit onvoldoende is, gaat mij te ver. De eisen die tegenwoordig worden gesteld ten aanzien van het aantonen van het inkomen zijn te eenzijdig. De overheid stelt zich hier te eisend op. Het is een vrij harde zaak. Dat geldt trouwens voor de bijstand in het algemeen.’

Sukkelaars slachtoffer van focus op fraude

Hans Nacinovic, is als jurist gespecialiseerd in de Participatiewet en via de media bekend met de zaak van Bunk. ‘De sukkelaars die een paar stuivers verdienen en niet goed opletten zijn vaker slachtoffers van de focus op rechtmatigheid en fraudebestrijding die je de laatste jaren ziet. Het is inderdaad vrij hard.’ Desondanks zijn er volgens Nacinovic remedies voor Bunks situatie. ‘Een gemeente kan aan een verzamelaar om een waardebepaling vragen. Maar een taxateur betaal je natuurlijk niet met een Mickey Mouse-poppetje. In het geval dat iemand zich geen taxateur kan veroorloven, moet hij dat probleem voorleggen bij de gemeente. Die moet daar dan onder de onderzoeksplicht mee aan de gang gaan.’

‘Jurisprudentie eenmaal keihard’

En hoe komt Bunk met een sluitende boekhouding als hij die nooit heeft bijgehouden? ‘Bankafschriften kunnen helpen als hij kan aantonen dat er alleen sprake is geweest van giraal verkeer. Maar er wordt natuurlijk ook wel eens met een briefje van vijf betaald. Daarbij kunnen stortingsbonnetjes en een kasboek nog enigszins helpen, maar dat laatste is natuurlijk ook manipuleerbaar. Dit is moeilijk sluitend te krijgen en de jurisprudentie is hierin eenmaal keihard.’ Over het wegschenken van de verzameling aan een stichting zegt Nacinovic dat hier van belang is wie er in het stichtingsbestuur zit. ‘Als meneer zelf het enige bestuurslid is, beschikt hij gewoon over de middelen. Als het bestuur uit derden bestaat, is er de laakbaarheidsvraag of meneer niet te snel heeft ingeteerd op zijn vermogen. Dan riskeert hij een maatregel.’ Nacinovic heeft nog één laatste tip voor Bunk: ‘Hij moet niet te stijfkoppig doen. Anders krijgt hij, vrees ik, niks.’